İran’a uygulanan ambargonun kalkmasıyla tüm dünya gözünü İran’a çevirdi. İran’a komşu olması nedeniyle de Türkiye’nin kaldırılan ambargodan nasıl etkileneceği ise merak ediliyor. Özellikle İran’a sınırı olan Van’ın da bu anlaşmadan olumlu etkilenmesi bekleniyor.Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva, “Bizim de bir sınır kenti olmamız hasebiyle bu ambargonun kaldırılmasıyla beraber olası beklentilerimiz var. Ne olacak aşağı yukarı 2014'ün sonu itibariyle bizim İran'la 13.7 milyar dolarlık bir ticari hacmimiz vardı. Bunun 2017 itibariyle 30 Milyar Dolar çıkarılması yönünde bir hedefimiz olabilir.” dedi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya’dan oluşan P5+1 ülkeleri (P5: ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin) ile İran arasında Viyana'da 16 gündür süren görüşmelerde sonuca ulaşıldı. İran’a 30 yıldır uygulanan ambargo kaldırıldı.
Yaşanan gelişmeyi Merkürhaber’e değerlendiren Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva, Van’ın sınır kenti olması dolayısıyla ambargonun kaldırılması ile beklentilerinin olduğunu söyledi. Takva: “İran'da Tahran Borsa'sının açılmasıyla birlikte ekonomik ve ticari ilişkilerimi derinden etkileyen bir durum söz konusu olacak. İran'ın batıdaki ülkelerindeki bankalarda bulunan 100 milyar doların üzerindeki bir kaynağının dünya ekonomisine enjekte olmasıyla birlikte ciddi anlamda bir değişim yaşanacak. Bununla beraber yabancı yatırımcıların İran'a yatırımları gündeme gelecek. İlk etapta 2 Milyar dolarlık bir kaynakla Tahran Borsası'na giriş yapacağı tahmin ediliyor. Tabi bunun bir de Türkiye ayağı var. Dolayısıyla bizimde bir sınır kenti olmamız hasebiyle bu ambargonun kaldırılmasıyla beraber olası beklentilerimiz var. Ne olacak aşağı yukarı 2014'ün sonu itibariyle bizim İran'la 13.7 milyar dolarlık bir ticari hacmimiz vardı. Bunun 2017 itibariyle 30 Milyar Dolar çıkarılması yönünde bir hedefimiz olabilir. Elbette bununla beraber bizimde hızlı bir şekilde İran’la yerel anlamda ilişkilerimizi normalleştirmenin yollarını bulmamız lazım.” İfadelerini kullandı.
Türkiye’yi İran’a sınır kapılarında sorunlar olduğunun altını çizen Takva, kaldırılan ambargonun kendilerini etkileyebilmesi için sınır kapılarında yaşanan altyapı sorunlarının bir an önce giderilmesi gerektiğini belirtti. Takva, “Bizi İran'a bağlayan 4 tane kapımız var. Doğubeyazıt’ta Gürbulak Sınır Kapısı, Van Kapıköy, Hakkâri Esendere, bir de Alican Sınır Kapısı. Bu kapıların neredeyse tamamında alt yapıyla ilgili sorunlar var. Ambargonun kaldırılmasıyla beraber yeni bir ekonomik açılımın bizi etkileyebilmesi için bizim bu kapılardaki alt yapı eksikliklerini çok acil bir şekilde gidermemiz gerekiyor. Özellikle kentimizi ilgilendirdiği boyutuyla son zamanlarda Kapıköy ’ün kapalı olmasından dolayı düşen ithalat ve ihracat rakamları da eskiye göre ikiye, üçe katlamamız lazım. Bunun için bir hazırlık da yapmamız lazım. Aslında bunun için biraz geç bile kalmış durumdayız.” şeklinde konuştu.
Ambargonun kalkması ile birlikte Van’da İran Bankası’nın kurulması ve konsolosluğun açılamasının söz konusu olabileceğini söyleyen Takva, “ İran’la ekonomik ilişkilerin düzelmesiyle beraber çok ciddi bir değişim olacağını biz defalarca söyledik. Özellikle enerji sektörüne ilişkin alt yapı konusunda Türkiye ciddi rol alabilir. Türkiye inşaat alanında önemli roller alabilir. Yine batılı şirketlerin İran'a petrol tankerleri ve tesisleri sigortalamaları yeniden yasal hale gelecek. Özellikle İran'ın bankacılık sektöründe çok ciddi sıkıntılar yaşanıyordu. Bunun kalkmasıyla beraber Van'da bir İran bankası kurulmasına ön ayak olabiliriz. Çünkü sınır kentiyiz. Buna eş zamanlı konsolosluğunun açılması söz konusu olabilir. Sivil havacılık şirketleri daha rahat gidip gelecek.
Yaşanacak olumlu gelişmelerin yanında dezavantajların da olacağına dikkat çeken Takva, “Bunların tamamını saydığımız zaman bir takım dezavantajları da olacak. Örneğin İran parası değerlenecek. Dolar kuru ve borsanın açılmasıyla beraber bir kısım yabancı sermayenin İran'a kayması gibi bir risk de var. Dolayısıyla ekonomi yönetimi en azından sermaye göçünü engelleyecek radikal tedbirler alması gerekir. Özellikle sınır bölgesinde sınır ticaretinin geliştirilmesi gerekiyor. Yani bu saatten sonra hepimizin bu ilişkileri çok hızlı bir şekilde normale döndürecek bir akla, politik zemine ihtiyaç var. Sınır ticaretiyle ilgili hem para kotası var hem ürün kotası var, hem de zaman kotası var. Yılda 50 bin dolarlık sınır var. Bu sınır ticareti belki biraz daha fazla geliştirilebilir. Ama bizim sınır ticaretinin ötesinde tarifeli ticarete de yönelmemiz lazım. Bu ithalat ve ihracat konusunu çözmemiz lazım. Biz sadece bu meseleyi sınır ticareti olarak değerlendirirsek küçülürüz. Bu uluslararası hedeflerimizi gerçekleştirmek için önümüzde engel olur. Sınır ticareti mutlaka geliştirilmeli. Bu kotalar kaldırılmalı ya da kapsamı ve içeriği genişletilerek sınır ticareti mutlaka devam etmeli. Bununla beraber bizim bölgesel olarak İran'la ithalat-ihracatı geliştirecek bir hazırlığa ihtiyacımız var.” sözlerini kullandı.
