Merkurhaber - Derleme: Ferit ERÇİN
Büyükşehir olan ve ardından bir çok sorunun çözüme kavuşturulması beklenen Van’da sorunlar bitmiyor.
Merkurhaber - Derleme: Ferit ERÇİN
12 Kasım 2012 tarihinde kabul edilen yasa tasarı ile Büyükşehir statüsü kazanan Van’da sorunlar bitmek bilmiyor. Bir çok sorunla boğuşan Van’da sorunlar bir türlü çözüme kavuşturulamıyor. Vergi Terkini’nden Sicil Affına, Van Gölü’nün Kirletilmesi’nden TOKİ Ödemelerine kadar bir çok sorunla karşı karşıya olan Van’da sorunların çözümüne yönelik adımlar atılmıyor. Özellikle VAN TSO bu sorunların çözümüne yönelik bir çok defa girişimde bulunsa da henüz elle tutulur bir sonuç elde edilemedi.
İşte Van’ın karşı karşıya kaldığı birkaç sorundan sadece bir kaçı şunlar;
Vergi Terkini
Yaşanan ekonomik sıkıntılardan dolayı Van esnafının yaşadığı sorunların başında vergi terkini geliyor.
Tahmini verilere göre Vanlı esnaf ve tüccarların 650 Milyon TL vergi borcu bulunuyor. Van’da 30 bine yakın da esnaf mevcut. 30 bin civarında esnaf vergi sorunuyla yüz yüze kalmış durumda. Deprem nedeniyle 3 binden fazla işyeri hasar gördü. Esnaflar, 3 yılda biriken vergilerin ertelenmesini talep ediyor. Konu hakkında meclise birden çok meclis soru önergesi verilmesine karşın herhangi bir adım atılmış değil.
Türkiye’de geçmişte yaşanan doğal afetlerde olduğu gibi,deprem sonrası tahakkuk eden vergilerin 3 yıl süre ile terkin edilmesi, krizden çıkış yaklaşımı olarak değerlendirilmelidir.
Tefecilik
Van’da 2011 yılında yaşanan deprem sosyal yaşamı etkilediği kadar ekonomik hayatı da etkiledi. Yaşanan deprem nedeniyle birçok vatandaş maddi darlığa düştü. Devletin yeteri kadar desteklemediği Vanlılar, tefecilerin eline düştü. Resmi rakam olmasa da Van’da tefecilerin ve tefecilerin eline düşenlerin sayısı hızla artıyor ve bunun önlenmesi için herhangi bir adım atılmadı.
Uyuşturucu Kullanımı
Türkiye’nin en büyük tehlikesi olan uyuşturucuya bağımlılık Van’da her geçen gün artış gösteriyor. Van uyuşturucu kullanım oranında son yıllarda İstanbul'dan sonra ikinci yer aldığı belirtiliyor. Her ne kadar farklı rakamlar telaffuz edilse de Van'da madde bağımlı sayısının 15 binin üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Uyuşturucu kullanımının yaygınlaşması da toplumda da yankısını buluyor. Belediyeler, sağlık kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları komisyonlar oluşturarak mücadele yöntemleri üzerinde çalışmalar yürütüyor.Emniyet Genel Müdürlüğü Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Merkezi’nin (TUBİM) raporuna göre, kullanma yaşı 10’a kadar düştü.
Sicil Affı
Van’da yaşanan iki büyük depremden sonra 7 bin civarında iş yeri orta hasar veya yıkım raporu aldı. . Bu süreçte kentin ekonomisi tamamen durdu. Depremin gerçekleştiği yıl ve ondan sonraki süreçte bankalardan çekilen kredilerin ve karşılıksız çeklerden dolayı birçok esnaf kara listeye girmesine ve bölgede verilen kredilerin azalmasına sebep oldu.Bu kara tablonun düzeltilmesi için sicil affı şart. Bunun çıkarılması ile Van’da ekonominin ve iş dünyasının önü açılacaktır.
Van Gölü’nün Kirletilmesi
Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü, her geçen gün artan kirlilik nedeniyle tehlike sinyalleri vermeye başladı. Çevresindeki yerleşim birimlerinin atıkları nedeniyle Son yıllarda artarak devam eden Van Gölü’ndeki kirlilik gölde yaşayan canlıların yaşam alanlarını tehdit ettiği gibi, buralarda yaşayan insanlarında yaşam alanının olumsuz etkiliyor. Yapılan araştırmalar Van Gölü'nün aslında kendi kendini temizleyebildiğini ancak artık insan kaynaklı kirlerin önüne geçilemediğini ortaya koyuyor Kirliliğinin sürekli artmasıyla sık sık gündeme gelen Van Gölü, farkındalık yaratmak için yapılan bütün dikkat çekme girişimlerine rağmen halen kirlenmeye devam ediyor. Van Büyükşehir Belediyesi’nin Van Gölü’ndeki kirliliğin temizlenmesine yönelik çalışma başlatması bu konuda duyarlılığın oluştuğunu bizlere gösteriyor.
TOKİ Ödemeleri
Van’da depremin ardından en çok gündeme gelen konulardan biri de TOKİ tarafından yapılan konutlardaki ödeme sıkıntıları. Özellikle ödeme konusunda sıkıntı yaşayan TOKİ sahipleri gerekli kolaylıkların sağlanmamasından dolayı kendilerine çıkan evleri satmak zorunda kalıyor.
Öte yandan TOKİ’ye ait 18 bin konut mevcut. Her konutun ayda ortalama 400-450 TL taksitleri gerçekleşiyor. Bu da aylık aşağı yukarı 8 milyon TL’ye tekabül ediyor. Depremden çıkmış olan kentte ekonomik sıkıntı yaşayan depremzedeler taksitlerin ertelenmemesi nedeniyle ödeme güçlüğü çektiklerini söyledi. Van’da özellikle ekonomi sıkıntıların baş göstermesi Türkiye geneli yaşanan ekonomi sıkıntılar nedeniyle taksit ödemeleri zorlaşıyor. Şimdiye kadar kaç kişinin taksitlerini ödeyebildiği de bilinmiyor. Vatandaşlar, TOKİ ödememelerinin düşürülmesi ve taksitleri konusunda daha esnek olmalarını istiyor.
Konteynır Kentte Yaşayan Aileler
2011 yılında yaşanan depremde evlerini kaybeden 175 bin kişinin kaldığı konteynır kentlerin büyük bir kısmı kaldırıldı. 45 yakın aile hala konteynır kentlerde yaşamaya devam ediyor. Van’da 2011 yılında meydana gelen depremden dolayı evleri yıkılan ve konteynır kentlerde yaşamak zorunda kalan vatandaşların sıkıntıları bitmiyor. Son olarak elektrikleri kesilen depremzedeler, 4 yıldır kullandıkları ve bundan dolayı eskiyen konteynır evlerinin yıkılması tehlikesi ile karşı karşıyalar. Depremin üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen mağduriyetlerinin giderilmediğini belirten depremzedeler, yetkililerin kendilerine yardım etmesini istiyorlar.
Hava Kirliliği
Van’da kış aylarının gelmesi ile birlikte kentte oluşan hava kirliliğini de gözler önüne seriyor. Özellikle Van Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından dar gelirli ailelere dağıtılan kalitesiz kömürün neden olduğu kirlilik, kenti yaşanılamaz hale getiriyor. Yapılan araştırmalara göre oluşan hava kirliği bir çok hastalığı da beraberinde getirirken hastanelere solunum yollarındaki rahatsızlık şikayeti ile başvurularda artış meydana geldiği gözlemlendi.
Park Sorunu
Van çevre illerden aldığı göç ve artan nüfus ile birlikte park sorunu da kent için önemli bir sorun olamaya devam ediyor. Hem ana caddelerde hem de ara sokaklarda araçların gelişi güzel park edilmesi hem çevre kirliliğine neden oluyor hem de vatandaşların tepkisini çekiyor. Araçların yola park etmesi dışında kaldırımı da park olarak kullanmaları tepkilere neden oluyor. Büyükşehir olan Van’da caddelere sürekli park edilen araçlar, şimdi de kaldırımlara park ediliyor. Yayalar ise çaresiz olarak yolu kullanmak zorunda kalıyor. Park yasağı levhası olduğu halde cadde ve sokaklara da gelişi güzel araçların park etmeleri vatandaşları kara kara düşündürüyor.
Çevre Yolu
2010 yılında büyük umutlarla yapımına başlanılan Van çevre yolu adeta kaderine terk edildi. Son olarak 18. Madde ile ilgili yaşanılan süreç ile proje resmen tıkandı. Van’ın ekonomisine önemli bir katkı sağlayacağı kesin olan çevre yolunda çalışmalar tamamen durdu. Türkiye’nin diğer illerinin neredeyse tamamında kamulaştırma ile yapılan Çevre Yolu’nun Van’da da aynı şekilde yapılması tek çıkış yolu olarak görünüyor. Bu konuda Diyarbakır, Rize, Şanlıurfa, Erzurum, Gaziantep, Batman, Adıyaman’da yapılan çalışmalar örnek olabilir.
Elektrik Kesintileri
Van’da elektriklerin sürekli kesilmesi kentin ekonomisini de ciddi derecede etkilediği gibi ticari faaliyetleri de olumsuz etkiliyor. Özellikle Oto Sanayi ve Organize Sanayi bölgesi yaşanan elektrik kesintisinden en çok etkilenen yerlerin başında geliyor. Burada yaşanan en ufak elektrik kesintisi
Kentin Borç Yükü
Bireysel kredi riski son 12 ay içinde en hızlı büyüyen il Van olarak kayıtlara geçti. Kişi başına ortalama bireysel kredi riski en yüksek il yine Van. (78.077 TL)
Ağustos 2015 itibariyle protesto edilen senetlerin tutarı yaklaşık 11 Milyon TL’. Bir önceki aya göre % 148 bir artış sağlanmış.
Bölgeye Özel Ekonomik Paket
Özellikle çözüm sürecini sona ermesi ile birlikte Van’da ve bölgede yaşanan ekonomik sıkıntılar Halen uygulamada bulunan 6. Bölge teşvik uygulamasından etkin sonuçlar alınamadı. Başta Van olmak üzere bölgede yaşanan ekonomik durgunluğun genel ekonomik durumdan bağımsız ele alınması ve bölgeye özel bir ekonomik paketin açılması kaçınılmaz bir hal almış.
Kamu Arazilerinin Tahsisi
Bölgesel kalkınma hedeflerinin başarıya ulaşması ve bölgede yatırımların artması bölgede bulunan ve atıl durumda olan kamu arazilerinin müteşebbislere tahsisi, bölgede yatırım alanlarının artmasına katkı sağlayacaktır.
Kapıköy – Gelincik Sınır Kapıları
Güvenlik nedeniyle kapatılan Gelincik Kapısının açılmasıyla; Sınır ticareti ile bölge halkının ihtiyaçları mahallinde temin ve tedarik edilebilecek ve bölge ekonomisine canlılık gelecektir. Van için çok büyük önem arz eden Kapıköy Sınır Kapısı da bir türlü istenilen düzeyde değil. Kapıköy Gümrük Kapısının mevcut hali ülkemizin imajına zarar verecek düzeyde kötü durumda. Daha modern hale getirilmesi için gerekli çalışmaların bir an önce yapılması gerekir.
Organize Hayvancılık Bölgesi
Kent merkezine mahalle aralarında yapılan hayvancılık her geçen gün olağan yaşamı olumsuz etkiliyor. Ayrıca hayvan sayısında gözle görülür bir azalma meydan gelmiş durumda. Modern üretim tekniklerinin uygulanacağı Tarıma dayalı organize hayvancılık % 80’ni bu bölgede barındırılacak. Benzer oranlar küçükbaş hayvancılık için de geçerli. Kent merkezinde 100 bini aşkın havyan ile beraber yaşıyoruz.
