Van’da son yıllarda Van Kahvaltısının ciddi boyutlara taşınmasının ardından markalaşması ve Guinness Rekorlar Kitabına girmesinin ardından ülkede olduğu gibi dünyada da tanınması ile birlikte rakiplerde bir bir artmaya başladı. İlk olarak Diyarbakır Kahvaltısının rakip olduğu Van kahvaltısına şimdi de Erzurum kahvaltısı rakip çıktı. Söz konusu durumun en büyük sebebinin kahvaltıya gerekli özenin gösterilmediği gözler önündeyken, özellikle geleneksel Van Kahvaltısı ile ünlenen mekanların daha fazla dikkat etmesi gerektiği belirtildi.
Van’da 5 yıl önce 51 bin 793 kişinin katılımı ile Guinnes Rekorlar Kitabı’na giren geleneksel Van Kahvaltısı’nın UNESCO insanlığın somut olmayan kültüre mirası listesine alınması için başlatılan çalışmalar hızlandırıldı ancak çalışmalar devam ederken, Van Kahvaltısına rakiplerde çoğalıyor. Van kahvaltısı için çalışmalar sürerken, Van Kahvaltısına da rakipler çıkmaya devam ediyor. Van kahvaltısına son olarak rakip Eskişehir’den çıkmıştı. Eskişehir’in ardından şimdi de Van Kahvaltısına rakip Erzurum’dan geldi. Birçok ürünün ayrı ayrı coğrafi işaret almasının ardından son olarak kahvaltının kendisi de öğün olarak işaret almasına rağmen kahvaltıyı sahiplenme yarışı sürüyor. Özellikle gastronomi anlamında birçok şehrin öne çıktığı süreçte kentler bu sürece dahil olmaya çalışırken kahvaltı üzerinden de müthiş bir yarış veriliyor. Van’ın onlarca yıllık değeri olan Kahvaltı bu yarışta kendine has ürünler ile mücadele verirken Van kahvaltısına rakip çıkmasıyla vatandaşlar ve kahvaltıcılarla konuşuldu. Konuyla ilgili değerlendirmeler paylaşan isimler kahvaltının kent ile özdeşleştiğinin altını çizerek Van’ın en önemli değeri olarak vurguladı. Öte yandan bu tür girişimlerle mücadele için de kahvaltının tam olarak kurumsallaşması, daha çok özenilmesi gibi konular da öne çıkan başlıklar arasında yer aldı.
VAN’IN KAHVALTI ÜRÜNLERİNDE LEZZET VE TAT VAR
Esnaflardan Çetin Demir, “Van kahvaltı çeşitleri tamamen doğal ürünlerden oluşuyor. Sadece Van’a özgü çeşitler var, hiçbir yerde böyle bir kahvaltıya denk gelemezsiniz. Bütün ürünlerde lezzet ve tat var. Van’da kalvaltıcılık mesleğini yapan birçok insan tamamen doğal ürünler kullanıyor. Yani bundan herhangi bir şüphe ve kokular olmasın, şimdi Van kahvaltısına rakip çıkabilecek kahvaltı çeşidi ne gördüm ne de bundan sonra duyabileceğime inanıyorum. Çünkü kahvaltı deyince akıllara ilk Van geldiği için başka bir ildeki veya ilçedeki kahvaltıların bizim kahvaltılarımızla yarışacağını zannetmiyorum.
“KENDİNE HAS BİR YERE VE ÖNEME SAHİP”
Salih Özer isimli esnaf, Van kahvaltı çeşitlerinin doğal ve doyurucu olduğuna değinerek şunları söyledi: “Van kahvaltını başkentidir, zenginlik açısından çeşitlilik arz eden bir kahvaltı merkezidir. Van esnafı, çalışanı, halkı ve misafir olarak gelen herkesin Van kahvaltısından daha iyi kahvaltılara denk gelmediğini belirterek her yerde de bu zenginlikten söz ederler. Van kahvaltısının tamamı kesinlikle doğal besinlerden oluşur, aksini iddia eden varsa da doğal Van kahvaltısı yapamamıştır. Her yerde Van kahvaltısı adı altında şubeler açılıyor, buraya gidip kahvaltı yapan insanlar kahvaltıyı eleştirmekte haklılar çünkü o Van kahvaltısı değil. Bu konuda kahvaltımızın doğallığı tartışılamaz, yöremize has ve zengin çeşitleriyle Van kahvaltısına rakip çıkabilecek bir yerin olduğunu bugüne kadar duyamadım. Ve Türkiye genelinde bundan sonra da olacağını zannetmiyorum, Van kahvaltısının kedine has yeri ve önemi var.”
“VAN’IN EN BÜYÜK ÜRÜNÜ KAHVALTIDIR”
Vatandaşlardan Kazım Özdemir, Van’ın kahvaltı çeşitlerini çok güzel bulduğunu ifade ederek şunları anlattı: “Türkiye genelinde kahvaltı olarak bir tek Van akıllara gelebiliyor, hatta bir tek Türkiye’de değil artık dünya çapında kahvaltı açısından tanınan bir kent haline geldi. Kesinlikle Van’ın doğal ürünlerinden hazırlanmış kahvaltı çeşitlerini tatmayan insanların kahvaltıyı eleştirmelerini çok normal buluyorum. Süt, peynir, yoğurt, köy yumurtası, bal vb. kahvaltı çeşitleri tamamen Van’ has ürünlerden oluşuyor, her hangi bir katkı madde bulamazsınız. Bugüne kadar Van kahvaltısına rakip çıkan bir kent adı duymadım, her ilin kendine has ürünü var Van’ında en büyük ürünlerinden biri de Van kahvaltısıdır.”
KAHVALTI DENİLİNCE AKILLARA VAN GELİR
Van’ın kahvaltıyla bütünleştiğini dile getiren vatandaşlardan Turan Tayanır, “Van’a gelen misafirlerimin hep şaşırdıkları olay şu oluyor; bu kadar çeşit kahvaltının yan yana geldiğini ilk defa görüyorlar ve kahvaltıdan sonra ise kahvaltıyı öve öve bitiremiyorlar. Van’da inanılmaz bir kahvaltı çeşidi ve lezzeti vardır. Kahvaltı konusunda Van’ın üstüne başka bir ilin olmadığı düşünüyorum. Van’da doğru adreste kahvaltı yapmışsanız oradaki ürünlerin tamamının doğal ürünlerden oluştuğunu göreceksiniz ancak Van kahvaltı ismi adı altında salon açan başka bir yere giderdiniz doğal ürünler olmadığını tekrar göreceksiniz ve bunda da Van’ın bir sucu yok. Van, tarım ve hayvancılık bölgesi olduğu için genellikle ürünler doğal oluyor. Öte yandan bu kadar gezmeme rağmen Van kahvaltısına rakip çıkabilecek bir yer görmedim. Dünyaca tanınmış ve lezzet konusunda, çeşit konusunda ün salmış bir kent kahvaltısına rakip çıkılmaz.” Diye konuştu.
DÜNYANIN DÖRT BİR YANI KAHVALTIYI TANIYOR
Gazetemize Van kahvaltısı hakkında değerlendirmede bulunan Sütçü Kenan Kahvaltı Salonu işletmecisi Kenan, “Öncelikle yıllarımızı bu işe verdik, atamız, dedemiz 3 kuşaktır bu işi yapıyor. İşimizi çok severek yapıyoruz, şahsım olarak birçok ülke gezdim, fuarlara ve etkinliklere katıldım. Her yerde kendi kültürümüze ait kahvaltımızı tanıttık, şimdi bu kadar emeğe doğal değil demekte insanın vicdanına sığmıyor. Dünyanın dört etrafından Van’a kahvaltı için gelen misafirler oluyor. Bu lezzeti ve çeşidi başka yerde görmedikleri için geliyorlar. Peki, bu ürünler doğal olmasaydı bu kadar rağbet görebilir miydi? Biz bir şehri, bir bölgeyi ve bir ülkeyi temsil ediyoruz, ayrıca yatığımız iş dünyada hiçbir şehrin, hiçbir memleketin ve hiçbir bölgenin kültürüyle bağlantılı bir iş değildir.” Diye ekledi.
“ÖDÜL ALMIŞ BİR KAHVALTIYA RAKİP ÇIKMAK ZORDUR”
Cümlelerini sürdüren Sütçü Kenan, “Misal Erzurum’un çar kebabı, Hatay’ın künefesi ve Kahraman Maraş’ın dondurması ünlüdür, buna bağlı olarak her şehrin kendine has bir mutfağı vardır, Van’ında Kahvaltısı ünlüdür bu yok sayılacak bir durum değildir. Ürünler tamamen doğal ve organiktir, buraya kahvaltıya gelen insanlar farlı yerlerde bizden söz ederler, kahvaltıyı saatlerce anlata anlata bitiremeyen insanlar var işte bunlar tamamen başarı öyküsüdür. Türkiye’nin dört bir tarafı bizimdir her yerde kahvaltı kültürü gelişsin isteriz. Fakat dünyada Van kahvaltısıyla yarışacak bir kahvaltı ne gördüm ne de duydum. Uluslararası bir ödüle layık görülmüş bir kahvaltıdan söz ediyoruz buna rakip çıkmaz zordur.” İfadelerinde bulundu.
“VAN HALKI KÜLTÜRÜNE SAHİP ÇIKSIN”
Kentte 44 yıldır kahvaltı salonu işletmeciliği yapan “bak hele bak” lakaplı Yusuf Konak, 1975 yılında kahvaltı sektöründe işe başlayan ve daha sonra kendi kurduğu kahvaltı salonundan bilgi vererek Van kahvaltısının Van için çok önemli bir yere sahip olduğunu belirtti. Konak, şunları kaydetti: “Kahvaltıyı kültürle buluşturan mekân ‘bak hele bak’ Yusuf Konak’tır. O günden sonra kahvaltıya önem verdik her gün kendimizi geliştirmek için çabaladık. Eşini, işini ve aşını seven insan başarılı olur. Kahvaltının Van’da şahlanması Van basını sayesinde oldu. Van’ın yetkili isimleri benden kahvaltıya sahip çıkmamı istediler ben sahip çıktım şimdi ise Van halkının sahip çıkmasını istiyorum. Kahvaltı Van markasıdır ve Van ile bütünleşmiş bir durumda ama bazı konularda bende çok rahatsızım birçok yerde doğal ve Van’a has olmayan kahvaltılar satılıyor. Vatandaşlar doğal ürün satan kahvaltı solanlarını desteklemeli. Van kahvaltı salonlarının hiçbir günahı yoktur, has ürünleri satmayan çatma ürünler satanının günahı vardır, bunlar ise bu kahvaltıları Van ile özdeşleştirmemeli. Bizim kahvaltıyı dünya kabul etmiş dünya görmüş bu demektir ki Van dünyaya meydan okudu.”
BÖYLE GİDERSE RAKİP ÇIKABİLİR
Van’da kahvaltı salonlarında denetim yapılması gerektiğini vurgulayan Konak, doğal ürün olmayan kahvaltı çeşitlerinin yasaklaması gerektiğine değindi. Konak, “Van kahvaltısına bugüne kadar rakip çıkmadı ama böyle devam ederse ileride bizim kahvaltıyı geçecek kahvaltılar olabilir. Çünkü Van olarak kendi kültürümüze sahip çıkmıyoruz. Doğal ürün satmayan bir kahvaltı salonunun farklı illerdeki kahvaltı salonlarından ne farkı kalıyor ki, her yerde çakma kahvaltının satılması Van’ın ismini tarihten silebilir. Çünkü dışardan gelen misafirlere doğal Van kahvaltısı diye çakma kahvaltı sunduklarında güven azalıyor ve eleştiri başlıyor. “ cümlelerini kullandı.
VAN KAHVALTISINA RAKİP OLUR KAHVALTISI
Erzurum'a 170 kilometre uzaklıktaki Karadeniz iklimine sahip olan Olur ilçesinin kahvaltı kültürü Van'a rakip oldu. Belediye Başkanı Sıddık Demircan, Olur kahvaltısının Van'a göre daha doyurucu ve doğal olduğunu söyleyerek, “Ağaçtan ve bahçeden sofraya gelen doğal ürünlerle güne daha zinde başlayabilirsiniz.” Dedi. Erzurum'a 170 kilometre uzaklıktaki Karadeniz iklimine sahip olan Olur ilçesinin kahvaltısı Belediye Başkanı Sıddık Demircan tarafından tanıtıldı. İlçeye hakim bir noktada kurulan masada yer alan kahvaltı ürünlerini tek tek anlatan Başkan Demircan, ilçede güne cağ kebapla başlandığını söyledi.
“GÜNE BÖYLE BİR KAHVALTIYLA BAŞLADIĞINIZ ZAMAN ZİNDE KALIYORSUNUZ”
Kahvaltıda coğrafi işaretli Karnavas pekmezinin yanı sıra yine coğrafi işaret belgesi alınması için çalışmaların başlatıldığı Türkiye'nin hiç bir yerinde olmayan kandirif peyniri bulunduğunu belirten Demircan, “Olur balı, tereyağı da kahvaltının bir diğer gıda maddeleri. Çaşır Doğu Anadolu'nun bir yerinde var, bizim kahvaltı sofralarımızda da yerini alır. Olur kahvaltısının başlıca ürünlerinden biri de 'keş dövmesi'. Bu dövme tatlı ihtiyacını gidermek için dut ve cevizin dövülmesiyle yapılıyor. Karnavas baklavamız yine sadece Karnavas mahallemize has bir tatlı. Sac katmeri de kahvaltıda tüketilen yiyeceklerden birisi. Güne böyle bir kahvaltıyla başladığınız zaman zinde kalıyorsunuz. Doyurucu, sağlıklı, tamamen doğal hiçbir katkı maddesi olmayan her şeyin organik olduğu kahvaltı kültürümüz var. Bahçeden ve ağaçtan yetişen doğal olarak sofraya gelen ürünlerle ilçemizde kahvaltıya başlanıyor. Bütün Türkiye'yi olur kahvaltısını tatmaya davet ediyorum” diye konuştu.
KESİNLİKLE VAN KAHVALTISINDAN DAHA DOYURUCU VE DOĞAL
Olur kahvaltısının Van kahvaltısına rakip olduğunu ifade eden Demircan, “Kesinlikle Van kahvaltısından daha doyurucu ve doğal. Vatandaşlarımız tattıkları zaman bana hak vereceklerine inanıyorum. Olur kahvaltımızın Van kahvaltısından daha öne çıkacağından eminim. Herkesin bir kere Olur kahvaltısını tatmasını istiyorum. Tattıkları zaman farkı anlayacaklar” dedi.
SON OLARAK ERZURUM OLUR İLÇESİ KAHVALTIMIZA RAKİP OLDU
Daha önce birçok ilin kahvaltı ile öne çıkma çabalarından sonra, son olarak da Erzurum’a 170 kilometre uzaklıktaki Karadeniz iklimine sahip olan Olur ilçesinin kahvaltı konusunda bir atak yaptı. Doğal ürünlerin ağırlıkta olduğu bir kahvaltı ile Van Kahvaltısı’na rakip olan Olur ilçesinde katkısız ürünler ile öne çıkma adına girişimler yapıldı. Kakahvaltı kültürü, Van'a ciddi rakip oldu. Olur Kahvaltısı içerisinde kandirif peyniri, Olur balı, tereyağı, Çaşır, Karnavas baklası, sac katmeri bulunuyor.
ŞEHRİVAN ÖZEL – MERAL YILDIZ – ORHAN SAĞLAM
