Vaka artış listesindeki Van yerini aldı, tedbirsizlik koronavirüs vakalarını arttırıyor. Yapılan çağrılara, yasaklara rağmen maskelerini takmamaya başlayan, düğün, taziye gibi buluşmalara katılan halkın büyük çoğunluğunda testler pozitif çıktı. Vakaların tırmanışa geçmesiyle birlikte kışın yaklaşması ise tedirginliği iki katına çıkardı. Tedbirler ve önlemler ile artan vaka sayısının düşüşü hedeflenirken Van-Hakkâri Tabip Odası Başkanı Hüseyin Yaviç sürece dair Şehrivan aracılığı ile açıklamalarda bulundu. Resmi kurumlar eliyle alınan tedbirler dışında tüm yapılması gerekenler, tedbirler ve diğer konulara dair değerIendirmelerde bulunan Yaviç, “Kış mevsimiyle birlikte vaka artışları tekrar pik yapabilir ama tedbirli ve bilinçli bir şekilde üstesinden gelebiliriz.” Dedi. Mevcut tablodaki vaka sayılarının kentteki vakalarla uyuşmadığına dikkat çeken Yaviç, Van'daki pandemi hastanelerinin yetersizliğini de vurguladı. Kentteki gerçek vaka sayıları, Kapıköy’ün açılması tartışmaları, kış aylarında alınacak tedbirler, sağlık çalışanlarının durumu gibi birçok konuya değinen Yaviç, normalleşme sürecinin beklenilenin aksine normalleştirmeyi değil vaka artışını beraberinde getirdiğini söyledi.
KIŞ ÖNCESİ VAN’DAKİ DURUM TEDİRGİNLİK YARATIYOR
Geçtiğimiz günlerde Van’ı ziyaret eden Sağlık Bakanı Koca, bölge illerinin sağlık müdürleri, saha koordinatörleri, kamu hastaneleri başkanları, halk sağlığı başkanları ve hastane başhekimleriyle yaptığı değerlendirme toplantısında, Bitlis, Muş, Hakkâri ve Van’da hasta sayılarının neredeyse iki katına çıktığını açıkladı. Tabipler Odası ise normalleşme süreciyle tedbirlerin gevşetilmesinin, sosyal mesafe, maske ve hijyen ku§rallarına dikkat edilmemesinin virüsün yayılmasına zemin hazırladığını belirtti. Yeni tip koronavirüs salgını pandemi ilan edildiğinden bu yana Türkiye’nin hemen hemen bütün illeri benzeri görülmemiş bir krizin içinde. Bu boyuttaki bir küresel kriz tüm toplum düzenini dramatik bir şekilde tamamen değiştirebilme gücüne sahip, son haftalarda virüsün pik yaptığı, küresel krizin ve toplum düzeninin değiştiği Van’da koronavirüs (Kovid-19) tedbirlerinin gevşetilmesi ve normalleşme sürecine gidilmesiyle birlikte vaka sayılarındaki patlama yaşanmaya devam ediyor. Yaz aylarında azalacağı öngörülürken Van başta olmak üzere birçok kentte pandemi hız kazandı. Bunun beraberinde yaklaşan soğuk kış mevsimleri de vaka sayılarının yükselişinde rol alabilir.
“NORMALLEŞME ALGILARI VAKA ARTIŞLARINA NEDEN OLDU”
Van’daki yükseliş, bakanın ziyarezi sonrası artırılan tedbirler, Valiliğin aldığı yeni önlemler konuşulurken Van-Hakkâri Tabipler Odası Başkanı Hüseyin Yaviç de sürece dair değerlendirmelerde bulundu. Özellikle kış öncesi kritik bir sürece girildiğini belirten Yaviz, “Mart ayından beri Türkiye’de koronavirüs vakaları görülmeye başlandı ve vakalar giderek artışa geçti. Özellikle Haziran sonrasında da vakalarda ciddi artışlar oldu. Bunların en büyük nedeni ise Mayıs ayı ortalarından itibaren ekonomik kaygılarla normalleşme söylemleri ön plana çıkmaya başlandı. Bu algılar beraberinde yani 1 Haziran’dan sonra uygulanan birçok kısıtlanmalar kaldırıldı. Bu kısıtlamalar, şehirlerarası yolculuk yasaktı, şehir içi yolculuk ise belli bir kapasiteyle yapılıyordu, birçok sosyal aktivite yerleri kapalıydı, düğün, nişan, gibi etkinlikler yasaktı. Yani dediğim gibi 1 Haziran’dan itibaren bu kısıtlamalar kaldırıldıktan sonra toplumsal sirkülasyon çok yoğun bir şekilde tekrar ortaya çıkmaya başlandı.” İfadelerini kullandı.
“TABLODAKİ VAKA SAYILARI GERÇEKLE ÖRTÜŞMÜYOR”
Halkın hareketliliği, yakın temas ve insanların kafasından ki normalleşme algısı vaka artışlarını tekrar beraberinde getirdiğine vurgu yapan Yaviç, “Uzun bir süreden beridir görülen vaka sayıları ve hastanelerin genel durumu bakanlığın açıkladığı tabloyla örtüşmüyor. Birebir yaptığımız izlenimler, görüşler ve görüşmeler sonucunda bakanlığın her gün açıkladığı tablonun gerçeklik payı olmadığını söyleyebilirim. Dolayısıyla pandeminin gerçek tablosu toplum ile paylaşılmayınca insanlar da ister istemez tedbir konusundaki hassasiyetlerini gevşettiler. Tabi sorumluluğu sürekli topluma yüklemekle veya sadece toplumun tedbir almasıyla bu sürecin önlenebileceği algısının ortaya konulması maalesef yeterli olmuyor. Salgın çok yoğun bir şekilde devam eden bir hastalık, toplumsal etkileri olan bir salgın, sağlık sistemini ve sağlık çalışanlarını çok ciddi etkileyen bir hastalık işte tüm bunlara dayanarak salgınla mücadelede sosyal devlet ilkesi bağlamında genel politikalarla, toplumun hareketliliğini azaltabilecek, evde kalmasını sağlayabilecek, yakın temasların önüne geçebilecek koşulların yaratılması gerekiyor. Dolayısıyla bu koşullar yaratılmadığı vakit salgınla da mücadele etmek zorlaşabilir.” Dedi.
“VAN’DAKİ PANDEMİ HASTANELERİ YETERSİZ”
Van’daki pandemi hastanelerinin yetersizliğine dikkat çeken Başkan Yaviç, “Van’da şu an pandemi hastanesi olarak Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Dursun Odabaş Tıp Merkezi’nin ise bazı ve ona ek polinikler kullanılıyor. Haliyle Van’ın nüfusu bir milyonun üstünde ayrıca bölge illerini de hizmet veren bir şehir. Pandemi salgının yayılım hızını göz önünde bulundurduğumuzda hastanelerin yeterli olmadığını görüyoruz. Yoğun bakım servislerinin tamamının dolu olduğunun ve gelebilecek olası vakalar noktasında hastanelerin yetersiz olabileceği bir tablodayız. Aynı şekilde yataklı servislerinde yüzde 70 oranında bir doluluk olduğunu biliyoruz. COVİD-19 olduğu tespit edilen veya şüphe ile gelen vakaların hafif olduğu gerekçesiyle hastanelere yatırılmıyor.” Diye ekledi.
“VAN’DA GÜNLÜK VAKA SAYISI 300 İLE 400 SEYRİNDE”
Cümlelerini devam ettiren Yaviç, “Türkiye genelinde yerellerde herhangi bir bilgi paylaşımına izin verilmiyor. Daha çok Ankara’da Sağlık Bakanı’nın günü birlik yaptığı paylaşımlar var. Van’da da biz birçok görüşmemeler sağlamamıza rağmen bizimle de veri paylaşılmıyor. Van’da resmi olarak ne kadar koronavirüs vakasının olduğunu biz de bilmiyoruz. Ancak sahada meslektaşlarımızla yaptığımız görüşmeler sonucunda günlük vaka sayısı 300 ile 400 seyrinde olduğunu belirtebilirim. Yaygın test uygulaması yapılamadı halen de bu test uygulamasında ciddi zorluklar yaşanıyor. Dolayısıyla gelinen noktada Van’da vaka sayıları çok fazla ama fazladan kastım ne kadar bir rakama tekâmül ettiğini inanın bende bilmiyorum, bunların resmi makamlarca açıklanıp toplumla paylaşılması gerekiyor.” Şeklinde konuştu.
KIŞ YAKLAŞTI ÖNLEMLER ARTIRILSIN
Kış mevsimin gelmesiyle birlikte tedbirlerin yeterli derece alınmadığı takdirde vaka artış grafik seyrinin değişebileceğini kaydeden Başkan Yaviç, “Van’da 6-7 aylık kış mevsimi var önümüzde ama bu soğuk mevsimlerde vaka artış seyrinin nasıl gideceğini ancak ilerleyen aylarda öğrenebiliriz. Bilimsel anlamda bu yönde ortak bir tespit oluşturulamadı. Şöyle bir tablo gelişebilir: Grip, zature ve koronavirüs vakaları benzer bir klinikte olduğu için sağlık kurumlarında bu anlamda bir yoğunluk yaşayabilir. Aynı şekilde koronavirüs salgını bulunan kişilerde bu hastalıkların eklenmesiyle birlikte vaka artış hızının ciddi anlamda artabileceği, sağlık kurumlarının hizmet verme konusunda yetersizlik duruma düşebileceğini düşünüyoruz. Salgın döneminde çok ciddi hastalığı olan insanlara zature veya grip aşısının uygulanması lazım.” Dedi.
“SINIR KAPISI KAPALI KALMALI”
Kısıtlamalar ve sınır kapısı konusuna değinen Yaviç, şunları aktardı: “Uzun zamandan beridir kısıtlama konuları dile getiriliyor. 1 Haziran sonrası kaldırılan kısıtlamalar şu anki mevcut pandeminin ağırlaşmasına sebep oldu. Bundan dolayı yerel koşullarda göz önünde bulundurularak Van ve bölge illerde de çok ciddi vaka artışların olduğunu söyleyebilirim. Bu artışların önüne geçebilmek için tekrar kısıtlamaların gündeme getirilmesi gerekiyor. Toplumu destekleyecek genel politikaların ortaya konulması aynı şekilde çok zaruri olmayan sektörlere ara verilmesi, toplumsal hareketliliği ve sirkülasyonu azaltacak her türlü tedbirlerin alınması gerekiyor. Van için şunu da eklemek istiyorum son zamanlarda sınır kapısının açılması ile bazı konular gündeme getiriliyor. Koşulların kesinlikle buna uygun olmadığı söyleyebilirim. Kapıların kapalı olmaya devam etmesi gerekiyor. Toplumsal ortaklaşmaya gidilerek tedbirlerin bir an önce artırılması gerek diye düşünüyorum.”
SAĞLIK ÇALIŞANLARI DESTEKLENMELİ ÇAĞRISI
Son olarak Hüseyin Yaviç, şunları söyledi: “Sağlık çalışanlarıyla ilgili boyutuna değinecek olursak uzun zamandan beri sahalarda çok ciddi mücadele etiklerini belirtmek isterim. Birçok kaybımız var, sağlık çalışanları bu süreçte yoğun bir emek sarf ederek salgının üstesinden gelmeye çalışıyorlar. Bu durumda sağlık çalışanlarında tükenmişlik tablosu hâkim, aynı şekilde birçok yerde istifalar, emekliye ayrılmalar gibi tercihler ortaya konuluyor. Dolayısıyla bu sürecin uzaması halinde sağlık çalışanlarının ciddi anlamda desteklenmesi çalışma koşullarının iyileştirilmesi, psikososyal desteklerin verilmesi ve en önemlisi de insanların gerçekten bu salgını ciddiye alıp tedbirli olması gerekir.”
ŞEHRİVAN ÖZEL: ORHAN SAĞLAM / ÖMER AYKAÇ-
