2017 yılında Çavuştepe Kalesi'nde, üç yıl önce kazı ve onarım çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan 2 bin 750 yıllık nekropolde, Urartularda aristokratlarının gömüldüğü değerlendirilen alanda bulunan çocuk iskeletinin pazu kısmında ejder başlı iki bilezik ile boyun kısmında takılar bulundu. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Çavuştepe Kalesi’nde bulunan mezarlarda iki tür gömü geleneğinin olduğunu ifade ederek, “Bir tanesi inhumasyon, bir tanesi kremasyon. İnhumasyon; cesedin öldüğü şekliyle toprağa gömülmesi, ikincisi ise cesedin yakılarak bir çömleğin içerisine bırakılarak gömülme şeklidir. Bunun yanında 4 tür mimari ile karşılaşıyoruz. Bir tanesi basit gömü mezar, ikincisi cesedin yakılarak gömülmesi, üçüncüsü örme mezar, dördüncüsü ise sandık mezar. Bütün mimari geleneklerini, ölü gömme geleneklerini nekropol alanda bulma imkanına sahip oluyoruz. Bu bizim için çok önemlidir” dedi.
Urartu arkeolojisi bakımından çok önemli bir diğer özelliğinin ise buradaki kalede yaşayan kişilerin bir arada gömülmüş olması olduğuna dikkat çeken Çavuşoğlu, “En son bulmuş olduğumuz bir çocuk iskeleti gömülmüş. Muhtemelen soylu bir ailenin bebeği ve bu bebek üzerinde de özellikle pazu dediğimiz kısımlarda iki tane ejder başlıklı küçük bileziğin yer alması ve boyun kısmında kolyenin bulunması ki ortada büyük bir amulet dediğimiz kırmızı bir kumaştan bir amulet ve etrafında boncuklar yer alıyor. Bir diğer husus ölülerini çok önemli bir şekilde gömdükleri ile karşılaşıyoruz. Hem gömü şekliyle hem de kafa kısmının yanına küçük bir kase içerisine bırakılan yiyecek. Özellikle bu yiyecek öteki dünyaya giderken ona azık olsun diye genelde yemek bırakma geleneği. Buradaki önemli husus; ilk defa bir çocuk iskeleti üzerinde pazu üzerinde bronz şeklinde de olsa bileziklerin ortaya çıkmasıdır” ifadelerini kullandı.
Ejder başlığın Urartu sanatı içerisinde çok yaygın bir şekilde kullanıldığını vurgulayan Çavuşoğlu, “Bu da koruyucu bir özelliğidir. Ejder başının burada büyük bir anlamı olması gerekiyor. Bu da öteki dünyada ilişkili. Onu yolda veya öteki dünyada koruması ile ilgili olduğunu düşünmekteyiz” diye konuştu.
