Erciş ilçe merkezine yaklaşık 20 kilometre uzaklıkta bulunan, bölgenin enerji ile sulama suyu ihtiyacının karşılandığı 65 milyon metreküp su kapasiteli Koçköprü Barajı’nın yüzeyinde, son günlerde oluşan renk değişimi, mahalleliyi korkuttu. 70 haneli Koçköprü Mahallesi başta olmak üzere Erciş ve birçok kırsal mahallenin sulama suyu ihtiyacının karşılandığı içinde balıkların yaşadığı ve kıyı kesimlerinde ise çocukların suya girdiği oynadığı baraj gölünde su seviyesi düştü. Bunun yanı sıra kıyılarda ve baraj kapaklarının olduğu bölgelerde yeşil tabaka oluştu. Oluşan yeşil tabaka ve balçıktan dolayı içindeki balıklar gözükmemesi endişeye yol açıyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, “Van Gölü havzası ülkemizin en eşsiz ve en kırılgan yapısına sahip bir havza. Havza’nın sahip olmuş olduğu yüksek rakımdan dolayı buradaki biyolojik faaliyetler çok yavaş ilerliyor. Yani ekosistemler kendilerine gelen azot fosfat gibi yükleri belli süreler içerisinde kapasitelerini açmadığı zaman bertaraf edebiliyorlar. Bu süre Van Gölü için, Van Gölü havzası için çok çok daha yüksek. Çünkü oligotrof özellikte bir göl Van Gölü. Van Gölü’nü besleyen en büyük kaynak göle dökülen doğal akarsular. Bugün Van Gölü’ne 111 tane akarsu dökülüyor. Bunlar Van Gölü için adeta birer hayat damarı, can damarı gibi. Eğer bizler bu damarları kesersek bunları kirletirsek Van Gölü’ndeki yaşamdan söz etmemiz ilerleyen yıllarda maalesef mümkün değil. Van Gölü’ne dökülen en büyük akarsulardan birisi Koç Köprü Barajı’nın üzerinde kurulu bulunan Zilan Çayı. Görüntülerde gördüğümüz kadarıyla burada ciddi bir Ötrofikasyon meydana gelmiş. Aslında son yıllarda akarsularda özellikle Van Gölü havzasında sıklıkla karşılaştığımız durumlardan birisi. Azot ve fosfat yükü fazla geliyor besin tuzlarının fazlalığından dolayı burada ALG patlaması dediğimiz olay gerçekleşiyor. Bu olayın zaman içerisinde uzaması zamana yayılması buradaki Koç Köprü Barajı ve Zilan Çayı için olsun çok ciddi bir tehlike. Çünkü Ötrofikasyon olduğu zaman buradaki yaşayan türler, balıklar bir süre sonra yok olmaya mahkum. Yaşama şansları burada kalmaz ve Zilan Çayı Dünyada sadece Van Gölü havzasında bulunan Erciş bıyıklısı gibi başka endemik türlere ev sahipliği yapıyor” dedi.
Aslında bu sorunun bir an önce çözülmesi gereken sorunların başından geldiğinin altını çizen Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, “Çünkü eğer bu sorunu çözmezsek Van Gölü için ilerleyen yıllarda yaşam şansı maalesef gitgide azalacak. Çünkü Van Gölü’ne dökülen her bir akarsu gölü besleyen bir can damarını oluşturuyor. Zilan Çayı da bu can damarlarından birisi. Burada kirlilikten kaynaklanan çok kötü bir görüntü var. Kirlilikten kaynaklanan azot ve fosfat yüklerinin özellikle evsel atıklarda fazlaca görünen azot ve fosfat miktarının akarsuya girmesi burada maalesef Ötrofikasyon meydana getirmiş. Bu Ötrofikasyon tarladaki kullanılan gübrelerden azotlu fosfat gübrelerden kaynaklanabilir, evsel atıklardan da kaynaklanabilir. Bunu önlemimiz için başta Zilan çayı olmak üzere Van Gölü’ne dökülen bütün akarsuların etrafındaki yerleşim birimlerinin deşarj sularını akarsulara ve Göle direkt akıtmadan önce bir arıtma tesisinde toplamalıyız burada gerekli işlemleri yaptıktan sonra göle veya akarsuya bırakmamız lazım. Bir taraftan nüfus hızla artıyor insan sayısı artıyor göle ve akarsuya deşarj edilen su miktarı artıyor. Durum böyle olunca sular artık kendilerine gelen azot ve fosfat yükünü bertaraf edemiyorlar. Bu bahsettiğimiz işlemler belki çok pahalı belki uzun zaman alacak bir işlem ama ilerleyen yıllarda akarsularımızın pırıl pırıl akmasını buralarda diğer canlıları görmek istiyorsak bunları bir an önce yapmamız hayata geçirmemiz gerekiyor” şeklinde konuştu.
Koçköprü Mahallesi Muhtarı Yahya İnan, “Şu anda Koçköprü barajının suları yeşilimsi bir renk almış tabanı da balçıkla dolmuş. Şu anda yeşil gri bir renk. Bunun ne olduğunu zehirli olup olmadığını bilmiyoruz. Bunun araştırılmasını istiyoruz. Bu suyu sulamada kullanıyoruz, temizlikte kullanıyoruz. Çocuklarımız gelip suyun kenarında oynuyor, suya girenler oluyor. Daha önce balıklar vardı. Bu suda bol balık vardı. Şu anda üzeri yosun olduğu için tabanı da balçık olduğu için hiç balık göremiyoruz. Bu balıklar konusunda da tedirginiz biz bunun biran evvel araştırılmasını ve konunun çözülmesini istiyoruz” dedi.
İncesu Mahallesi sakinlerinden Mirbahattin Demir, “Koçköprü barajı 25 yıldır kendi içinde bir ekosistem oluşturmuş. Barajda kuşlar var, balıkçılar var, hayvanlarımız buradan su içer bu suyu kullanırız, temizlikte kullanırız. Baraj gölü üzerinde oluşan bu yeşilimsi maddenin ne olduğu bizi çok çok endişelendirdi. Yetkili kurumlara haber verdik Devlet Su İşlerine haber verdik anında müdahale yaptılar. Bu müdahale sonucunda numuneler alındı analize gönderildi. Henüz analiz sonuçlarını alamadık umarın en yakın zamanda bu analiz sonuçlarını alacağız“ dedi.
