Van Büyükşehir Belediyesi ve Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (DAP) tarafından geçen yıl Temmuz ayında tarihi Peynirciler Çarşısı'nda başlatılan restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından esnaflar dükkanlarına taşınmaya başladı. Tarihi yapısına uygun şekilde yeniden restore edilen çarşı, yaklaşık 4 milyon TL'ye mal oldu. Daha önce kasap ve sakatatçılarında yer aldığı görüntü kirliliğine yola açan çarşı, bundan böyle karma kullanımdan kurtarılarak, sadece peynirci esnafının kullanımına sunuldu.
Modern bir görüntüye kavuştu
Van'ın tanıtımı ve kente ait marka değerlerin yaşatılması için aralıksız şekilde çalışan Büyükşehir Belediyesi, cumhuriyet dönemine ait tarihi Peynirciler Çarşısı'nı baştan aşağı yeniledi. Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı koordinasyonunda yürütülen restorasyon çalışması tamamlanarak, esnaflara anahtar teslimi yapıldıktan sonra taşınma işlemleri başladı. Fiziki şartları yetersiz olan ve hijyen açısından risk taşıyan çarşı, yapılan çalışmalar sayesinde steril ortama ve modern görüntüye kavuşarak Van'ın meşhur otlu peynirinin marka değerini yükselterek dünya standartlarına taşıyacak.
Esnaf da, vatandaş da memnun
Restorasyon çalışmaları sonrası modern bir görüntüye kavuşan çarşı esnaf ve vatandaşları sevindirdi. Çarşının daha önce kötü durumda olduğunu belirten vatandaşlar, "Önceden çarşıya girdiğimiz zaman peynir ve et kokusu birbirine karışıyordu. Yerler kan içinde oluyordu. Dışarıdan gelip otlu peynir satın almak isteyen misafirlerimizi bu kötü görüntüden dolayı götüremiyorduk, ama şimdi güzel bir çarşı ortaya çıkmış, artık herkes seve seve alışverişini yapabilir. Van'ımıza yakışır bir Peynirciler Çarşısı oldu. Emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz" dediler.
"Süt ve süt ürünleri toprak kaplarda teşhir edilsin"
Tarihi çarşının restorasyonla birlikte Van'a değer kattığını belirten vatandaşlar, "1934 yılında yapılan bu güzel çarşı uzun yıllar Van'a sebze hali olarak hizmet verdi. Daha sonra Peynirciler Çarşısı olarak kullanıldı. Van Büyükşehir Belediyesi'nin Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın katkılarıyla gerçekleştirilen restorasyonu çok güzel olmuş, ancak bu güzel çarşıda artık süt ve süt ürünlerinin, özellikle Van peynirinin naylon plastik bidonlar yerine Bardakçı Mahallesinde üretilen doğal toprak (küp) kaplar içerisinde teşhir edilmesi ve satılması gerekir. Çünkü bu çarşıya yakışan her şeyin doğal olmasıdır. Büyükşehir Belediyesinin buna dikkat etmesi gerekir" şeklinde konuştular.
"Taşınma işlemlerine başladık"
Restorasyon çalışmalarının tamamlanmasından sonra taşınma işlemlerine başladıklarını belirten esnaflar, "Daha önce sakatatçı esnafı ile aynı ortamı paylaştığımız ve çarşımız eski olduğu için istenilen kalitede hizmet sunamıyorduk. Burada bir restorasyon ihtiyacı olduğu ortaya çıkınca, valimiz ve Büyükşehir Belediyemiz harekete geçtiler. Kısa süre içinde bizlerle de bir araya gelerek yenileme çalışmasına başlandı. Çalışmanın tamamlanmasıyla taşınma işlemlerine başladık. Bundan sonra hijyene uygun ve modern görünümlü bir çarşıda halkımıza hizmet edeceğiz" ifadelerini kullandılar.
Tarihi Peynirciler Çarşısı'nda neler yapılıyor?
Mülkiyeti Van Büyükşehir Belediyesine ait olan bina; ana çarşı, güney ve kuzey çarşı olmak üzere 3 kısımdan oluşuyor. Ana çarşıda bulunan 35 adet toplamda 1216 metrekarelik dükkanların yerleri korunmak suretiyle orijinal yapı malzemeleri ile eski haline dönüştürüldü. Kuzey çarşıda bulunan 1014 metrekarelik 12 adet dükkan ise mevcut durumu iyileştirildikten sonra çatı ile kapatıldı. Güney çarşıda ise atıl durumda bulunan alan yenilenerek 1014 metrekarelik 9 adet dükkanla beraber, yapının ısınma ihtiyacı için kazan dairesi, su deposu ve lavabolar yapıldı. Ana çarşı tescilli bir bina olmamasına karşın, yapı inşa edildiği döneme ait yapım teknikleri, kullanılan yöresel yapı malzemeleri ve özgün plan tipiyle tarihi bina olma özelliği taşıyor. Bu nedenle bina yıkılarak ortadan kaldırılmak yerine, tarihi dokuları büyük ölçüde korunarak yapı ekonomik ve kültürel fonksiyonlarıyla kente kazandırıldı.
Sakatatçılar yeni yerlerinde hizmet veriyor
Binanın yenilenmesinin ardından çarşının tamamı süt ve süt ürünleri satışı yapan esnafa tahsis edilirken, çarşı içinde bulunan sakatatçılar ise Akköprü Deresi yanında yapılan yeni binalarında hizmet vermeye başladı. Yap işlet devret modeliyle hayata geçirilen çarşı sakatatçı ve balıkçı esnafına tahsis edildi. (Burhan Ergin)
