Van’da turizme dönük iş yapan kilimci esnafı, satışların giderek düşmesi nedeniyle zor günler geçirdiklerini söylüyor.
Daha önce yüzün üzerinde kilimci esnafının olduğu Van’da bu rakam şu anda onlar seviyesine düşmüş durumda.
Var olan kilimciler de satış yapamamaktan yakınıyor.
“TURİZM OLMADAN OLMAZ”
Divan Kilim sahibi Mehdi Borak, turist akışının azalmasıyla birlikte kilim satışlarında da bir düşüşün yaşandığını belirterek, şunları anlattı:
“1990’dan beri bu sektördeyiz. İşimizin dibe vurduğu bir zaman dilimindeyiz, Ortadoğu turizmine göre Avrupalı turizmin bizim sektöre çok faydası oluyordu. İşlerimiz çözüm sürecinin bozulmasından sonra inanılmaz bir şekilde kesildi. Dokuma sanatıyla uğraşanlar, gümüşçüler, kilimciler olarak bizler çok mağduruz. Otelciler bu son zamanlarda İranlıların gelmesiyle işleri biraz açılmış ama bizler şuan kötü durumdayız. Avrupalı ve Amerikalı turistlerin geldiği dönemlerde bizim işlerimiz çok iyiydi, satışlarımız mükemmeldi. Bize çok faydaları oluyordu, kilim alışverişi o zaman daha iyiydi. O dönem gelen Avrupalı turistin faydası sadece bizim sektöre olmuyordu, oteller, lokantalar, gümüşçüler, peynirciler ve balcılar gibi birçok sektöre faydaları dokunuyordu. Gelen Avrupalı ve Amerikalı turistlerin yöremize ait kilimlere ilgileri iyiydi. Van yöremize ait Van Kilimi, Gul Sarya, Gul Gever ve Şah Marinis gibi kilim çeşitlerine çok değer verirlerdi ve alırlardı. Onların tekrar gelip eski canlılığın oluşmasını istiyoruz, bunun içinde sadece biz esnaf olarak değil ülke olarak, bizi yönetenlerin çözüm bulması gerekiyor. Her şeyden önce bir güven ortamının olması lazım, turizm seyahat demek huzur demektir. Ülkemiz hakkında dışarıda öyle bir algı oluşmuş ki, artık insanlar Türkiye’yi de bir Suriye ve Irak gibi görmeye başladı. Hâlbuki öyle değil, gelip görmeleri gerekir, bizi yöneten siyasilerinde bir an önce bu soruna acil bir çözüm bulması gerekiyor Turizm olmadan bu iş olmaz”
“SİFTAH YAPAMIYORUZ”
Günlerce siftah yapamadıklarını anlatan Kazım Bor ise, şunları söyledi:
“30 yıla yakındır bu sektördeyim. Geçmiş yıllarda çok aktif olan kilimcilik işine ilgi duymaya başlayınca ben de bu işe başladım. Deprem zamanına kadarda kendi tezgâhlarım da kilim dokurdum, ancak depremden sonra kilim tezgâhlarım zarar görünce artık kilim dokuma işini bıraktım, sadece satışını yapmaya başladım. Önceleri sabit bir iş yerim yoktu. Kilim pazarlamacısı olarak, aldığım kilimleri Antalya, İstanbul, İzmir ve Ankara gibi turizmin odak noktası olan farklı illere götürür satardım, ilerleyen dönemlerde ise iş yeri açmaya karar verdim. Van’da çeşitli iş merkezlerinde dükkân açtım, en son olarak da İran Çarşısında iş yeri açtım ve uzun yıllardır, aynı adreste kilim satışı yapmaya devam ediyorum. Eskiden Kilim satışlarımız çok iyiydi. Şimdi ise eski işlerimizden eser kalmamış, öyle bir durumdayız ki, artık ne kiramızı, ne su ve elektrik borçlarımızı ödeyebiliyoruz. Öyle gün oluyor cebimizde harçlığımız dahi olmuyor. Günlerce siftah etmediğim zamanlar oluyor. İşlerimiz hiç iç açıcı değil, kilimcilik sektörü yavaş, yavaş bitebilir. Hakkâri Kilimleri, Van Kilimleri ve Sınır Köylerinden getirttiğim kilimler var fiyatları 300 ila 1500 TL arası değişiyor. Eski fiyatlarına göre satmıyoruz işlerimiz olmadığı için fiyatlarımızda yarı yarıya diyebileceğimiz indirimler yaptık ama alan yok. Eskiden 5000 TL’ye sattığımız kilimi 2000 TL’ye düşürdük buna rağmen iş yok. Kilim satışlarımız durağanlaşmaya başlayınca bende kilim tamiri ve çanta satışını yapmaya başladım, şayet kilim tamiratı yapmaya başlamasaydım dükkânıma kilit vurmak zorunda kalacaktım. Yani çanta satışı ve kilim tamiri sayesinde ayakta durmaya çalışıyoruz”
“ÇÖZÜM BULUNAMAZSA…”
Deniz kilimcilik sahibi Murat Deniz de, “İşlerimiz turizme bağlı, eskiden Van’a gelen turistlerin değişik ülkelerden gelmesi ve bilinçli tüketici olmaları her sektöre olduğu gibi özellikle bizim kilim sektörüne de büyük bir faydaları oluyordu. Hakkâri’den Herki Kilimi ve Jirki Kilimi gibi o yöreye ait kilim çeşitleri, Van’a ait bütün kilim çeşitlerini bulunduruyoruz. Kilim satışının yanı sıra çanta satışı da yapıyoruz. Kalitesine ve ebadına göre fiyatlarımız 100 TL’ başlıyor, çanta fiyatlarımız ise 15 TL’den başlıyor. İşlerimiz yok denecek seviyede buna çözüm bulunmazsa bitebiliriz. Son yıllarda çanta satışı yaparak ayakta durmaya çalışıyoruz ancak bu bir çözüm değil, kilimciliğin bitmemesi için yetkili mercilerin biran önce bir çözüm bulmaları ve bizim sektörün bitmemesi için acil çözüm üretmeleri gerekmektedir. Bunun için de turizme yapılacak yatırımlarla bölgemize eskisi gibi turist akışı sağlanabilir” diye konuştu.
Kaynak: Prestij Gazetesi - M. Selim KURT
