VAN’IN RİSK HARİTASI ÇIKARILDI, SONUÇLAR TEDİRGİN EDİYOR!
2011 yılında yüzlerce bina yıkılırken bir o kadarı da ağır hasar aldı. O süreçten sonra depremler de riskli binalarda tartışma konusu olurken Van depremlerden beklenen dersi almadı. Depremselliği en yüksek olan bir bölgede yer alan Van’da, yıkılmayan binalar risk teşkil etmeye devam ederken geçen 12 yılı aşkın zamanda değişen çok bir şey de olmadı. Geçtiğimiz günlerde İran'ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Hoy kentinde meydana gelen 5,8 büyüklüğündeki deprem Van’da da hissedilirken o deprem aynı konuları bir kez daha gündeme getirdi.
ÇALIŞMA İLE KENTTEKİ BİNALARIN DAYANIKLILIK DURUMU ORTAYA KONULDU
Depreme hazırlıklı olma ve afetle mücadele konusu son günlerde yeniden tartışılırken kentin riskli yapıları da bir kez daha gündem oldu. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Van Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Bayram Akbaş da Van’daki yapı stokunun depreme dayanıklı olup olmadığı üzerine yaptığı araştırmayla çarpıcı veriler elde etti. Pilot bölge olarak Ali Paşa Mahallesi’ni ele alan Akbaş, buradaki 442 yapının depreme dayanıklı olup olmadığını araştırdı. Yaptığı araştırma sonucunda bir harita çıkaran Akbaş, bu 442 binanın yüzde 35’inin riskli olduğunu belirledi.
ÇALIŞMA İÇİN PİLOT BÖLGE ALİPAŞA MAHALLESİ SEÇİLDİ!
Konuyla ilgili Şehrivan’a açıklamalarda bulunan İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Bayram Akbaş, çalışmaya nasıl başladıklarını anlattı. Akbaş, “Kendi imkânlarımızla ve danışman hocam Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İnşaat Mühendisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Muvafık, beraber bitirme tezi olarak böyle bir çalışmayı seçtik. İlk başta Van genelinin yapı stokunu amaçlamış olsak bile tabii bu büyük bir işti. Bunun üstesinden gelemeyeceğimizi anladık. Sadece bir bölgeyi seçtik ve merkez bir bölgeydi bu. Bunu da seçerken popülasyonun yoğun olduğu bir mahalleyi seçtik. Alipaşa Mahallesi’ni kararlaştırdık danışman hocamla beraber. Alipaşa’da yapı stokunun risk haritasını belirlemeyi amaçladık. Veri toplama süreci yaklaşık 6 ay sürdü.” ifadelerini kullandı.
BİNALARA FUANLAR VERİLERREK, RİST HARİTASI ÇIKARILDI
Akbaş, binaları puanlandırmak için nasıl bir yol izlediklerini aktararak, “Yapı stokunun risk haritası, sokak taraması yöntemi dediğimiz 6306 Çevre Şehircilik Bakanlığının belirlediği kanun kapsamında belirledik. Bu kanun kapsamında betonarme binaların sokak taraması yöntemiyle bir formu var. O forma bağlı kalarak binaları teker teker gezip binaların olumsuzluk parametrelerini bu forma işledik. İşlediğimiz bu olumsuzluk parametreleriyle binalara puan verdik. Puanlandırmayı dört gruba ayırdık. Sıfırın altında kalan binalar için çok riskli dedik. 0-50 arasında kalan puanlaması olan binalar için de riskli dedik. 50-100 arasında olan binalar için güvenli ve 100’ün üzerinde olan puanlamalar için de çok güvenli diye binaları puanlandırdık” ifadelerini kullandı.
“442 BİNANIN YÜZDE 35’İ RİSKLİ OLARAK BELİRLENDİ”
Araştırma yapılan yerdeki 442 binanın yüzde 35’inin riskli çıktığını belirten Akbaş, cümlelerini şöyle sürdürdü: “Sonra da bir harita çıkardık. Haritada çok riskli olan binaları kırmızı, riskli olanları turuncu, güvenli olanları sarı, çok güvenli olanları da yeşil olarak renklendirdik. Alipaşa Mahallesi’nde 442 tane betonarme bina inceledik. Bu incelediğimiz 442 binanın yüzde 2’si çok riskli, yani puanlaması sıfırın altında kalan binalar. Yüzde 33’ü riskli. Yani toplamda yüzde 35’i riskli olarak belirlendi. Tabii bu ciddi bir rakam. Yüzde 60’ının güvenli ve yüzde 5’inin çok güvenli olarak belirlendi. Deprem öncesi, deprem sonrası, güçlendirme gören binaları dikkate alarak yaptık bu çalışmayı. 2022’de incelediğimiz bazı binalar bile riskli çıktı”
2022 YILINDA YAPILAN BİNALAR BİLE RİKS TAŞIYOR!
Akbaş, 2022 yılında inşa edilen binaların da riskli çıktığını dile getirerek şunları söyledi: “Alipaşa Mahallesi 2011 depreminden sonra yapılaşmanın en yoğun olduğu mahallelerden birisi. Bu anlamda biz 2011 depremine maruz kalmış binaları gördük. Orada incelemelerde de bulunduk. Bir kısmı güçlendirilmiş bir kısmı güçlendirilmemiş hâlâ duruyor. Yıkım kararı olup mahkeme süreci devam eden ve yıkılmamış olan binalar var. 2022 yılında inşa edilen binaların hâlâ riskli olması ciddi derecede endişe verici.
“KORKUNÇ BİR TABLO İLE KARŞI KARŞIYA KALABİLİRİZ”
Van’da deprem tedbirlerinin ciddi çalışmalarla alınması gerektiğinin altını çizen Akbaş, “Geçen gün İran’ın Hoy kentinde 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Van da bu depremden etkilendi. Yaklaşık 25-30 yıldır Çaldıran fayı aşırı gerilme ile yüklü durumda. O kırılmamış. Yakın zamanda orada belki bir kırılma olur diye öngörüyorum. Orta büyüklükteki bir depremde 2011 depreminden daha korkunç bir tablo ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu anlamda yetkililerin bir an önce belki yapılan çalışmalardan esinlenerek ciddi çalışmalar yapmaları lazım. 2021, 2022’de inşa edilip riskli olan binaların olması ciddi derecede endişe verici. Deprem bölgelerinde bitişik nizamdan vazgeçilmeli. Kent zaten sıkıştırılmış durumda. O yüzden bu nizamdan uzak durulmalı artık diye düşünüyorum” dedi.
‘BİLİM VE TEKNİK KURULUŞLARINI MUHATAP ALMIYORLAR’
Akbaş, yakın zamanda hem Van Valiliği’ne hem de Van Büyükşehir Belediyesi’ne konu ile ilgili ulaşmaya çalıştıklarını fakat herhangi bir geri dönüş alamadıklarını belirterek, şunları anlattı: “Biz kentte teknik anlamda söz sahibi olmak istiyoruz. Ne yerel yönetim, ne merkezi yönetim ne de valilik bize bu konuda söz vermiyor. Bu tarz platformlarda teknik olarak sesimizi yükseltmeyi istiyoruz. Biz de fikir sahibiyiz. Bu anlamda kentin bilim ve teknik kuruluşlarını muhatap almıyorlar, önemsemiyorlar”
