Son yıllarda artan hayat pahalılığı ve geçim sıkıntısı sorunu büyümeye devam ediyor. Ülke genelinde olduğu gibi Van’da da ekonomik krizin derinleşmesiyle birlikte geçim sıkıntısı her geçen gün artıyor. Gece gündüz, yaz kış demeden çalışan ve yaş alan yaşlı vatandaşlar da derinleşen ekonomik krizden dolayı zorlanıyor. İşsizliği her geçen yıl artan Van’da da yaşlılar en rahat olmaları gereken dönemde karın tokluğuna çalışmak zorunda kalıyor. Hayat pahalılığı altında ezilen Van’ın yaşlıları hamallık yaparak veya başka işlerde çalışarak hayata tutunmaya çalışıyor. Yıllarca çalıştıkları halde hâlâ türlü sorunlarla karşı karşıya olan Van’ın yaşlıları geçinemedikleri için çalışmak zorunda kalıyor. TÜİK’in verilerine göre, 2021 yılında yaşlı nüfus oranı yüzde 4,9 olan Van’ın yaşlılar da işsizlikten mustarip gençler gibi sıkıntılar yaşıyor. Geçinmenin çok zor olduğu süreçte, emekli olacak, “Geçinemiyoruz, çalışmaksak aç kalırız, ekmek” diyerek çalışmak zorunda olduklarını söyleyen emekliler ve yaşlı çalışanlar yaşadıkları sıkıntıları Şehrivan aracılığı ile anlattı.
EN RAHAT OLMALARI GEREKEN DÖNEMDE ÇALIŞIYORLAR
TÜİK’in 2021 verilerine göre Van’da yaşlı nüfusu 50 bin 400. Bu yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oran ise 4,4. Verilere göre, Van’da en az bir yaşlı bulunan toplam hanehalkı sayısı ise 39 bin 163. TÜİK’in verilerine göre yaşlı nüfus oranı 2021 yılında yüzde 4,9 iken bu oran 2025 yılında yüzde 5,0-7,9 olacak. Yaşlı nüfus oranının artması beklenen Van’da yaşlı nüfusun yoksulluk oranı da artıyor. Yıllarca çalışan ve yaş alan Van’ın yaşlıları en rahat olmaları gereken olmaları dönemde geçim sıkıntının ve pahalılığın altında eziliyor. Gıdaya, faturalara art arda gelen zamlarla birlikte Vanlı yaşlıların da geçim sıkıntısı her geçen gün iyice ağırlaşıyor.
VAN’IN YAŞLILARI GEÇİNEMİYOR!
Kerem Dayan adlı vatandaş, 15 yıldır hamallık yapıyor. 8 çocuğu var. 9 nüfusa tek başına bakıyor. Sabahtan akşama kadar yük taşıyan Dayan, bazen siftah yapmadan eve gittiğini söylüyor. Dayan, mecbur kalıp çalıştığını belirterek, “İş yok yapalım, o yüzden hamallık yapıyorum. Mecbur kalıp bu işi yapıyorum. Ekmek davasıdır. Ekmeğimi bu işten kazanıyorum. Bazen 20, bazen 50 lira kazanıyorum. Bazen siftah yapamadan eve gidiyorum. Saat 8:00’de geliyorum çarşıya, akşam 18:00’e kadar çalışıyorum. Sabahtan akşama kadar gelip burada çalışıyorum ama bazen evime ekmek bile götüremiyorum. Her şey çok pahalı. Geçinemiyoruz. Başka yerlerde de iş yok gidip çalışalım. Mecbur kalıp bu işi yapıyoruz. Yoksa kimse ekmek vermiyor” diyor.
“EKMEK DAVASI”
Ferhat Genç adlı vatandaş 66 yaşında. 15 yaşından beri çalışan Genç, 40 senedir hamallık yapıyor. hayat pahalılığından dert yanan Genç, ‘Geçinemiyoruz’ diyerek şunları söylüyor: “6 tane çocuğum var, 4 tane de vefat eden kardeşimin çocuğu var. Biz 12 kişiyiz. Geçinemiyoruz. Kiracıyım. Bu ay 400 lira su parası geldi. 355 lira da elektrik faturası geldi. Bazen günde 20 lira, bazen 30, bazen de 40 lira kazanıyorum. En fazla 50-60 lira kazanıyorum günde. Sabah saat 06:00’da buraya geliyoruz, akşam 19:00’de ancak eve yetişiyoruz. Hep yük taşıyorum. Lokantalara, dükkanlara, durağa, evlere yük taşıyoruz. Çok zorluk çekiyoruz. Ben de, eşim de yaşlandık. Çocuklarımın hepsi de okula gidiyor. Mecbur kalıp çalışıyorum. Mecbur olmasam bu işi kim yapacak? Bazen eve ekmek götüremiyoruz. Bir gün çalışmasak diğer gün açız. Ekonomik kriz bizi çok etkiliyor. 5 kilo 180 lira olmuş. Biz evimize bir şey alamıyoruz. Geçinemiyoruz.”
EKONOMİK KRİZ EN ÇOK ONLARI ETKİLİYOR
Şemsettin Altıntaş, 15 yaşından beri çalıştığını dile getiriyor. 30 yıldır hamallık yaptığını ifade eden Altıntaş, ekonomik krize dikkat çekerek, “Daha önce de inşaatlarda çalışıyordum. Başka iş olmadığı için ben de hamallık yaptım. Yaklaşık 30 yıldır da hamallık yapıyorum. Yük taşıyorum. Bakkallara, toptancılara yük götürüyorum. Saat 09:00’da buraya geliyorum. Akşam 19:00’da da eve gidiyorum. Günlük kazandığımız para net değil. Bazen iyi bazense hiç siftah yapamıyorum. Ortalama günde 60-70 lira kazanıyorum. Kazandığım para zaten gelirimi karşılamıyor. Evde bir engelli var. Onun maaşıyla zar zor ayakta duruyoruz. Yoksa geçinmek çok zor. Geçinemiyoruz. Ekonomik kriz bizi çok etkiliyor. Çok ağır. Çok etkileniyoruz. Fakirler çok etkileniyor. Zengin etkilenmiyor ama fakirler bu yükün altında eziliyor. Gençken inşaatta çalışıyordum. Yaşlandım. Artık inşaatta da çalışamam. Sigortam da yok” diyor.
HAYAT PAHALILIĞI ALTINDA EZİLEN YAŞLILAR…
Mehmet Alpkaya, boyacılık yaparak geçimini sağlayan bir yaşlı. O da diğer çalışan yaşlılar gibi mecbur olduğu için çalıştığını belirtiyor. Alpkaya, ‘Ekmek davası’ diyerek, şunları söylüyor: “Küçüklüğümden beri çalışıyorum. 10-15 yaşlarında başladım çalışmaya ta ki bugüne kadar. 56 yaşındayım ama hala çalışıyorum çünkü mecbur kalıyorum. Ekmek davasıdır. 4 nüfusa bakıyorum. Geçinmek çok zor oldu. Biraz zor geçiniyorum. Günlük en fazla 90 lira kazanıyorum. Kazandığım bu para da hiçbir şeye yetmiyor. Sigortam yok.”
