2011 yılında meydana gelen iki yıkıcı depremin ardından Van’da ve bölgedeki depremler konusu en sıcak gündem konularından biri oldu. Aradan 10 yıl geçmesine rağmen deprem unutulmazken, deprem gerçeği de her zaman kendisini hatırlattı. Aradan geçen 10 yılı aşkın süreye rağmen hala ciddi sarsıntıların yaşandığı Van’da, olası bir depremin olabileceği konusu korku yaratmaya devam ederken Vanlı mühendis Faruk Görünüş önemli bir çalışmaya imza attı. Uzun zamandır Van ilinin depremselliği ile ilgili çalışan inşaat mühendisi Görünüş, depremleri, jeotermal kaynaklar ile bağdaştıran çalışmasını son birkaç yılda ciddi manada ilerletti.
VANLI MÜHENDİSTEN HEYECANLANDIRAN ÇALIŞMA!
Geçtiğimiz yıllarda depremle ilgili önemli çalışma ve uyarıları yapan isimlerden birisi olarak adından söz ettiren Görünüş, Çaldıran da telemetrik veri istasyonun kurarak depremi önceden bilme yolunda önemli bir çalışmaya imza attı. Tamamıyla kendi imkanları ile kurduğu istasyon hakkında Şehrivan’a konuşan, “Bu istasyon, umarım ileride Van’ı çevreleyen tüm jeotermal kaynaklara istasyon kurulmasına, bu istasyonlar arasında büyük bir veri ağı oluşturulmasına ve bu çalışmalarla deprem bilinmezliğine son verecek geleceğin temellerinin atılmasına vesile olur” dedi.
BAŞARILI OLURSA VAN’DAKİ OLASI DEPREMLER ÖNCEDEN BİLİNEBİLECEK!
Depremle ilgili yaptığı çalışmalar hakkında bilgi veren İnşaat Yüksek Mühendisi Faruk Görünüş, “2011 yılında meydana gelen büyük Van depreminden sonra kentte irili ufaklı yüzlerce deprem meydana gelmiş ve bu depremler uzun yıllar boyunca sık aralıklarla devam etmişti. Bilim çevreleri için doğal bir deprem laboratuvarına dönüşen kentteki bu aktiviteler, bilim insanlarınca yeterince değerlendirilmemiş ve maalesef bu fırsattan yeterince yararlanılamamıştı. Bu çalışma deprem öncesi ve sonrası jeotermal su kaynaklarındaki değişimi anlık olarak gözlemlemeyi amaçlıyor. Deprem telemetrik istasyonları ile Van’ı çevreleyen tüm jeotermal kaynaklara istasyon kurmak, bu istasyonlar arasında bir veri ağı oluşturmak, fay hatlarının kalbinden gelen bu verilerle deprem bilinmezliğine ışık tutmak amacıyla uzun yıllar boyunca bilimsel araştırmalar ve deneysel gözlemler yaptım” diye konuştu.
“ALTI AY BOYUNCA GÜNLÜK OLARAK MANUEL ÖLÇÜMLER YAPTIM”
Görünüş, cümlelerini şöyle sürdürdü: “2020 yılında Çaldıran fay hattına yakın bir jeotermal kaynakta yaklaşık altı ay boyunca günlük olarak manuel ölçümler yaparak, elde ettiğim verileri değerlendirdim. Meydana gelen birçok küçük depremin öncesinde ve sonrasında ölçtüğüm parametrelerdeki değişiklikleri gözlemledim. Nitekim Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı hocalarının 2014 yılı Ağustos ayında yayınladıkları makalede elde ettiği sonuçların bir benzerini ben de elde ettim. Simav (Kütahya) Depremlerinin Jeotermal Sistemlerdeki Hidrojeokimyasal Değişimleri konulu bu makalede, jeotermal kaynaklar ile aktif fayların ilişkisi, jeotermal suların hidrojeokimyasal özellikleri ile bölgedeki yoğun deprem aktivitesi ilişkilendirilmeye çalışılmış. Son derece başarılı sonuçlar alınan bu makalede aynen şu ibareler yazılmıştır.” Dedi. Görünüş, bazı verileri de paylaşarak 3 yıllık değişimin neticesinde Simav merkezli depremlerin yaşandığının görüldüğünü söyledi. Görünüş ayrıca, “Çalışma alanında meydana gelen depremler ile termal sulardaki fiziksel ve/veya kimyasal değişimler korele edilmiştir. Buna göre üç jeotermal alandaki sıcak sularda da fiziksel ve kimyasal değişikler meydana geldiği görülmüştür.” Dedi.
“İSTASYON, ENERJİSİNİ GÜNEŞ PANELLERİ İLE SAĞLAYACAK”
“Elde edilen bu veriler ışığında, jeotermal sistemleri de içeren sismik açıdan aktif bir bölgede, sıcak sular sürekli izlenebilirse, olası bir depremin öncesinde jeotermal sistemdeki sıcak sulardaki fiziko-kimyasal değişimler sayesinde bir depremin önceden tahmin edileceği ortaya çıkmıştır. Görüldüğü üzere belirli aralıklarla üç parametre üzerinde araştırma yapan hocalar, depremler ile jeotermal kaynaklar arasındaki ilişkiyi deneysel olarak ispatlanmıştır. Bu kaynaklarda anlık ölçüm yapmanın önemini vurgulamıştır. 2012 yılından bu güne üzerinde çalıştığım deprem telemetrik veri istasyonu ile 13 adet parametre ölçümü yapılacak, ölçümler anlık olarak bilgisayar yazılımına aktarılacak ve bu veriler uzaktan kontrol sistemiyle tüm dünyada eş zamanlı izlenebilecektir. İstasyon, enerjisini güneş panelleri ile sağlayacak, veriler son derece yüksek doğrulukla kaydedilecek ve yaptığım yazılımla bu değişkenlerdeki ekstrem artış ve azalışlar, sms ile kullanıcılara anlık olarak bildirilebilecektir”
GÖRÜNÜŞ: BU İSTASYONU KENDİ İMKANLARIMLA KURDUM
Kendi emeğiyle yaptığı çalışmanın yakın tarihte kurulacağını söyleyen Görünüş, “Ticari amaçtan uzak ve tamamen bilimsel araştırmalar için kullanılmasını amaçlayarak kurduğum bu sistemden elde edilecek tüm verileri üniversitelerin ve bilimsel çevrelerin kullanımına ücretsiz olarak açacağım. Prototip olarak kurduğum bu istasyon için birçok kez girişimde bulunmuş fakat maddi destek alamadığım için, yüksek maliyetli bu istasyonu dört yıl boyunca mesleğimden biriktirdiğim kazancımla, yani tamamen kendi imkanlarımla kurdum. İstasyon içerisindeki teknoloji ve yazılımlarla oluşturulan koordinasyon tamamen bana aittir. Büyük Van depreminin yıl dönümü olan 23 Ekim 2022 tarihinde Çaldıran fay hattı üzerinde bulunan bir jeotermal kaynak üzerine kurup ve çalıştıracağım. Bu istasyon, umarım ileride Van’ı çevreleyen tüm jeotermal kaynaklara istasyon kurulmasına, bu istasyonlar arasında büyük bir veri ağı oluşturulmasına ve bu çalışmalarla deprem bilinmezliğine son verecek geleceğin temellerinin atılmasına vesile olur.” İfadelerini kullandı.
