Doğu’nun Paris’i olarak çağrılan; imar, yapılaşma ve şehirleşme konusunda ise bölgenin bile birçok ilinin gerisinde kalan kentte estetik sorunu da uzun yıllardır devam eden en büyük problemlerden birisi olarak duruyor. Daha önce Şehrivan’ın da defalarca gündeme getirdiği, birçok kuruluşun ve STK’nın çağrı yükselttiği estetik kirlilik sürüyor. Gündem olmasına ve çok tartışılmasına rağmen Görüntü kirliliğine neden olan sıvasız ve boyasız ve bakımsız yapılar kent genelinde varlığını sürdürmeye devam ediyor.
2004 yılında Van Belediye başkanı olarak seçildikten sonra kentte tabela kirliliğini ortadan kaldırmak için bir seferberlik başlatan dönemin belediye başkanı Burhan Yenigün’den bu yana bir adımın atılmadığı kent estetiği meselesi uzun yıllardır çözüm beklerken; yarı makyajlı, sıvasız, bakımsız binalar bir kez daha gündem oldu. 2021 yılı sonunda kurulan Kent Estetik Kurulu ve Mayıs 2022’de Van Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği’nde ilgili maddeler bulunmasına rağmen kentin estetiksiz, sıvasız ve bakımsız binaları şehrin gri ve beton bir görüntü vermesine neden olmaya devam ediyor.
VAN İÇİN YENİ PLANLAMA ŞART!
2011 yılında kentte meydana gelen deprem nedeniyle birçok yapı yıkılırken birçok yapı da o günden bugüne hasarlı, tehlikeli ve düzensiz bir şekilde duruyor. Depremin yarattığı yeniden yapılaşma fırsatına rağmen Van eski alışkanlığı olan gri, özensiz ve estetikten uzak yapılaşmasını sürdürüyor. Kentin en işlek caddelerinde yer alan sıvasız binalar, kirlilik oluştururken, kent estetiğini de bozuyor. Ülkenin tarihi ve kültürel şehirlerinden biri olan Van’da yılladır devam eden sorun, birçok kez gündeme gelse de çözüm için kalıcı adımlar hala atılmadı. Son yıllarda kentte yapılan yapıların ise ön yüzeyleri makyajlanırken, arka ve yan kısımlarının da sıvasız şekilde bekletilmesi kötü görüntü oluşturuyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a değerlendirmelerde bulunan Van Müteahhitler ve Yapsatçılar Derneği Başkanı Seracettin Işıldar, Kentin sokaklarında briketten yapılmış sıvasız ve boyasız duvarların olduğuna dikkat çekerek, yeni planlamaların yapılması gerektiğini söyledi.
VAN’DA GEÇMİŞTEN GELEN İMAR VE SIVA SORUNU VAR!
birçok kez gündeme gelmesine rağmen çözülmeyen sıvasız binalarla ilgili değerlendirmelerde bulunan Van Müteahhitler ve Yapsatçılar Derneği Başkanı Seracettin Işıldar, “Her şehirde kent estetiği 1’inci öncelik olmalı. Van’da da ana anterlerde bir türlü düzene oturmadı. Bunun sebebi de eskiden kalma imar probleminin şu anda da devam ediyor olması. İmara açılmayan, imar için uygun parsellerin olmayışı ve bunların toparlanmamasından kaynaklı inşaat yapılmadığı için tek katlı küçük Van’a yakışmayan dükkanlar var. Bu süregelen bir sorun. Deprem yönetmeliği çerçevesinde Van’da büyük binaların olması ve altında dükkanların olması gerekirken, küçük çaplı dükkanlara imar verildi ve darma dağan bir yapı ortaya çıktı. Bu yapıların birçoğu da görüntü kirliliği yaratma devam ediyor” dedi.
“VAN’A YENİ ÇARŞILAR LAZIM”
Kentte yeni planlamaların yapılması lazım diyen Işıldar, mevcut yapıların düzenlenmeye girmesini gerektiğini söyledi. Işıldar, “Bunun kent konseyinde konuşulup yeni çarşıların Van’a kazandırılması lazım. Tabii bir parselde bazen müşterekler oluyor. O müştereklerin çözülebilmesi için de oranın kentsel dönüşüme dahil edilmesi lazım. Erciş’te denediler ve başardılar. Onun aynısını Cumhuriyet Cadesine de uygulamak lazım. Küçük küçük parselleri birleştirip yeni çarşılar yapılabilir. Şehre gelen yabancı turistler daha estetik bir çarşı isterler. Biz de yıllardır Cumhuriyet ve Maraş Caddesinde tıkanıp kaldık. Bunun çözümü ise yeni imar alanlarının açılması ile olur. Bunun yanında da mevcut yapılarında giydirilmesi gerekiyor. Dıştan boyanmış binaların yan ve arka tarafları halen de sıvasız, bakımsız bir halde duruyor” ifadelerini kullandı.
VAN’IN DÖRT BİR YANI SIVASIZ VE BOYASIZ BİNALAR VAR!
“Ruhsatlı binaların tümünde kanunen mantolama yapılması lazım. Van’da ruhsatsız yapılan evlerin fazla olması nedeniyle, eski ruhsatların da ruhsatını almış vatandaş, deprem görmüş ona rağmen binasını yıkmıyor. Fakat yeni ruhsat almış evlerin tümünde montalama yapma zorunluluğu var. Van’da sıvasız yerler var. Buna kent estetik kurulu mücadale etmeli. Sıvasız olan binalar, birbirine uygun olmayan binalar var. Mesela Bodrum’da tüm binalar beyaz. Fas, Cezayir’de de var. Fakat Van’da bunu görmek mümkün değil. Van’ın briketten, sıvasız, boyasız duvarlar var. Binalar 1-2 kat yapılmış, 3. kat ekonomik sıkıntılardan dolayı yapılmamış. 3. kat bittiğinde dış cephe yapılır. Bu aslında biraz da ekonomik bir sorun. Bunun için ekonominin düzgün olması lazım. Mahallelerde ise durumu iyi olanlar zaten binalarını bitirir bitirmez dış cephesini en iyi şekilde yapıyor” diye ekledi.
SIVASIZ BİNALAR VAN’A YAKIŞMIYOR
Kentte yakın mahallelerde yapılan yapıların daha düzgün olduğunu ifade eden Işıkdar, şunları kaydetti: “Vatandaşlar evlerini en iyi şekilde yapmaya gayret gösteriyor. Ancak ticari alanla yani merkezlerde yapılan binalar ise bu özenle yapılmıyor. Aslında ticari alanlarda belediye inisiyatif alarak görüntü kirliliği yaratan binalara ceza kesebilir. Ancak kent merkezine uzak mahallelerde de bu bozuk yapılara rastlanılabilir. Bunlarda şehrin ekonomisine bağlı durumlardır. Özellikle çarşı merkezin daha düzgün olunabilmesi için hem esnafa hem de vatandaşlara destek olunması lazım. Belediyeler ve kent estetik kurulunun kararları sonucu bu durum düzelebilir. Bu durum Van’a hiç yakışmıyor.”
“DAR ALANDA YAPILAN YAPILAR ÇİRKİNLİK YARATTI”
Binalardaki estetik görüntünün de ciddi sorunlar oluşturduğunu vurgulayan Işıldar, “Binaların güzel bir şekilde giydirildiğini farklı şehirlerde görmeniz mümkün. Ancak Van’da bu durumlara pek rastlanamıyoruz. Van’da yeni alanlar oluşturulmadığı için dar alanlara yapılan yapılar çirkinlik yarattı ve yaratmaya da devam ediyor. Farklı şehirdeki imar alanlarına baktığınız zaman Van’ın içler acısını durumunu bir kez daha göreceksiniz. Çünkü farklı illerdeki yapıların olduğu alanlarda devasa yeşil alanlarda mevcut ve bu da kenti güzelleştiriyor. Kentin kocaman gölü var ve onu bile değerlendiremiyorlar. Dar alanlarda sıkışıp kaldılar ve dar alanda bulanan sıvasız ve boyasız yapılar da görüntü kirliliği yaratıyor.”
“KENT ESTETİĞİ HERKESİ İLGİLENDİRİYOR”
Kent estetiğinin herkesi ilgilendirdiğini kaydeden Işıldar, şunları söyledi: “Van, coğrafi ve stratejik açından güzel bir kent. Ancak kentin görüntüsü bu güzelim şehre uymuyor. Bu sorunu da hep birlikte ortadan kaldırabiliriz. Öncelikle idarecilerin bir adım atması lazım. Vatandaş da iyi bir şehirde yaşamak ister. Bundan dolayı da bu kentin daha iyi bir kent olması için çalışmaların bir an önce başlaması gerekiyor. Öte yandan bu kent büyük bir deprem yaşadı ve kentsel dönüşüm yaşadık. Yeni yapılar yapıldı ama bu yeni yapılar Van’a çokta kazanç sağlamadı. Dar yerlere sıkıştırılarak yapıldı.”
