TÜİK’in açıkladığı verilere göre, Van’da Haziran ayında ithalat arttı, ihracat azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran ayına ilişkin dış ticaret verilerini açıkladı. Verilere göre, ihracat 2022 yılı Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,7 artarak 23 milyar 428 milyon dolar, ithalat yüzde 39,7 artarak 31 milyar 595 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; Van’da ihracat yüzde 33,2 azalarak 1,8 milyon dolar, ithalat ise yüzde 16 artarak 2 milyon dolar oldu. Bölge illerden Muş’ta ihracat yüzde 33,8 artarak 11,4 milyon dolar, Bitlis’te yüzde 4,9 artarak 1,3 milyon dolar, Hakkari’de ise yüzde 52,3 artarak 11,0 milyon dolar oldu. Van Kapıköy gibi bir gümrük kapısına ve sahip olduğu potansiyele rağmen bu rakamlarla 2023 yılı hedefi olan 1 milyar dolar hedefinin tam anlamıyla uzağına düşmüş oldu.
SINIRI OLMAYAN BÖLGE İLLERİ İHRACAT RAKAMLARINI ARTIRIYOR VAN İSE DÜŞÜRÜYOR!
Türkiye’de başka ülkelerle sınırı olan il sayısı çok az olmasına rağmen hiç sınırı olmayan kentler ihracatta rekora ortak olmaya devam ediyor. Bir dönemler ihracatta Türkiye’de 30’lu sıralarda bulunan Van ise her geçen gün daha geriye gidiyor. 2019 yılında Kapıköy Gümrük Kapısı modernize edilen Van’da beklenilen 2023 hedefi olan 1 milyar doları rakamları bir yana geçen yıllara göre düşüş yaşanıyor. Halihazırda Türkiye’de ihracat sıralamasında 69’uncu sırada yer alan Van en gelişmemiş ve sınırı olmayan kentlerle birlikte son 15 il arasında yer alıyor.
7/24 ÇALIŞMIYOR, TRANSİT GEÇİŞ İMKANLARI YOK!
Hakkari gibi illerde transit geçişler ve ihtalat-ihracat süreçleri bile Van’dan daha iyi bir şekilde ilerler iken Van’da yıllardır yapılan çağrılar ise karşılıksız kalıyor. Pandemi sürecinde 2 yıl kapalı kalan Kapıköy, turistik geçişlerde de büyük kayıplar yaşarken modernize edilmesinin üzerinden yıllar geçmesine rağmen hala tam teşekküllü bir kapı olarak hizmet veremiyor. Halen mesai saatleri içerisinde çalışan, bazen daha kısa vakitlerde açık kalan Kapıköy, transit geçişlerde de sıkıntılı bir süreç yaşarken üretimin de düşük olması ile birlikte Kapıköy’den istenilen ihracat rakamlarını göremiyor. Van’daki bu durumdan dolayı birçok şehir ve firma ihracat süreçlerini Van değil diğer kentlerden yaparken Hakkari gibi kentler bu nedenle Van’dan çok daha büyük ihracat rakamlarına ulaşıyor.
ULUSLARARASI TİCARETTE DE HESAPLAR KÜÇÜK
Sahip olunan potansiyele rağmen Kapıköy ile ilgili büyük hesaplar yapılmazken Van, sadece bir sınır kapısına sahip olmanın da ötesine geçmiyor. Henüz İran başkonsolosluğunun bulunmadığı, Van yerine Erzurum ve Trabzon’da işlemlerin yapıldığı süreçte Van’da uluslararası ticaret de küçük ölçerlerde yapılıyor. Kapıköy daha çok İran tarafından belli dönemlerde ülkeye girişi yapılan sebze ve meyve ve diğer bazı spesifik ürünlerin geçiş güzergahı olurken, Van’ın kendine has üretimi olan ve İran’a pazarlanan ürünleri ise neredeyse bulunmuyor. Kapıköy Gümrük Kapısı’na sahip olan Van’da yıllar içerisinde uluslararası ticarette marka olan herhangi bir holding ve hacimli şirket ise bulunmuyor.
TÜRKİYE’DEKİ ARTIŞLAR VAN’A YANSIMIYOR
Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2022 yılı Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,7 artarak 23 milyar 428 milyon dolar, ithalat yüzde 39,7 artarak 31 milyar 595 milyon dolar olarak gerçekleşti. Genel ticaret sistemine göre ihracat 2022 yılı Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20,0 artarak 125 milyar 866 milyon dolar, ithalat yüzde 40,6 artarak 177 milyar 267 milyon dolar olarak gerçekleşti. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, 2022 Haziran ayında yüzde 15,7 artarak 18 milyar 895 milyon dolardan, 21 milyar 856 milyon dolara yükseldi. Haziran ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ithalat yüzde 19,4 artarak 18 milyar 646 milyon dolardan, 22 milyar 272 milyon dolara yükseldi. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret açığı Haziran ayında 416 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi yüzde 17,5 artarak 44 milyar 128 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 98,1 oldu.
DIŞ TİCARET AÇIĞI HAZİRAN AYINDA YÜZDE 184,5 ARTTI
Haziran ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 184,5 artarak 2 milyar 871 milyon dolardan, 8 milyar 167 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Haziran ayında yüzde 87,3 iken, 2022 Haziran ayında yüzde 74,1'e geriledi. Ocak-Haziran döneminde dış ticaret açığı yüzde 142,7 artarak 21 milyar 181 milyon dolardan, 51 milyar 400 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Ocak-Haziran döneminde yüzde 83,2 iken, 2022 yılının aynı döneminde yüzde 71,0'a geriledi. Ekonomik faaliyetlere göre ihracatta, 2022 Haziran ayında imalat sanayinin payı yüzde 94,9, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 2,9, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,7 oldu. Ocak-Haziran döneminde ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayinin payı yüzde 94,6, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 3,1, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,8 oldu.
HAZİRAN AYINDA ARA MALLARININ TOPLAM İTHALATTAKİ PAYI YÜZDE 81,5 OLDU
Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, 2022 Haziran ayında ara mallarının payı yüzde 81,5, sermaye mallarının payı yüzde 10,1 ve tüketim mallarının payı yüzde 8,4 oldu. İthalatta, 2022 Ocak-Haziran döneminde ara mallarının payı yüzde 82,1, sermaye mallarının payı yüzde 10,3 ve tüketim mallarının payı yüzde 7,5 oldu. Haziran ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya'ya yapılan ihracat 1 milyar 875 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 555 milyon dolar ile ABD, 1 milyar 209 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 1 milyar 206 milyon dolar ile Irak, 1 milyar 150 milyon dolar ile İtalya takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 29,9'unu oluşturdu. Ocak-Haziran döneminde ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya'ya yapılan ihracat 10 milyar 642 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 8 milyar 658 milyon dolar ile ABD, 6 milyar 612 milyon dolar ile İtalya, 6 milyar 489 milyon dolar ile Birleşik Krallık ve 6 milyar 362 milyon dolar ile Irak takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 30,8'ini oluşturdu.
İTHALATTA İLK SIRAYI RUSYA FEDERASYONU ALDI
İthalatta Rusya Federasyonu ilk sırayı aldı. Haziran ayında Rusya Federasyonu'ndan yapılan ithalat 5 milyar 92 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 3 milyar 666 milyon dolar ile Çin, 1 milyar 997 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 407 milyon dolar ile İtalya, 1 milyar 335 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 42,7'sini oluşturdu. Ocak-Haziran döneminde ithalatta ilk sırayı Rusya Federasyonu aldı. Rusya Federasyonu'ndan yapılan ithalat 27 milyar 742 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 20 milyar 82 milyon dolar ile Çin, 11 milyar 499 milyon dolar ile Almanya, 7 milyar 583 milyon dolar ile ABD, 6 milyar 746 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 41,5'ini oluşturdu.
MEVSİM VE TAKVİM ETKİLERİNDEN ARINDIRILMIŞ SERİYE GÖRE İHRACAT YÜZDE 5,5 ARTTI
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2022 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 5,5, ithalat yüzde 0,1 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2022 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 19,0, ithalat yüzde 40,3 arttı. Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.4 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Haziran ayında ISIC Rev.4'e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94,9'dur. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 2,8'dir. Ocak-Haziran döneminde ISIC Rev.4'e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94,6'dır. Ocak-Haziran döneminde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 2,9'dur. Haziran ayında imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 72,2'dir. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 8,5'tir. Ocak-Haziran döneminde imalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 69,3'tür. Ocak-Haziran döneminde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 9,5'tir.
İHRACAT 2022 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİNDE 118 MİLYAR 55 MİLYON DOLAR OLDU
Özel ticaret sistemine göre ihracat, 2022 yılı Ocak-Haziran döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,7 artarak 118 milyar 55 milyon dolar, ithalat yüzde 38,7 artarak 168 milyar 137 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ocak-Haziran döneminde dış ticaret açığı yüzde 130,1 artarak 21 milyar 762 milyon dolardan, 50 milyar 82 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Ocak-Haziran döneminde yüzde 82,0 iken, 2022 yılının aynı döneminde yüzde 70,2'ye geriledi.
