Van’da önceki yıllarda sıcaklığın yükselmesine bağlı artan buharlaşma nedeniyle Van Gölü ve çevresindeki baraj, akarsu ve su kaynaklarının seviyesinde büyük oranda düşüş yaşandı. Kış döneminde etkili olan yağışlar ise Van'da ve çevre illerde kuruma noktasına gelen baraj ve akarsuların yanı sıra kıyılarında büyük çekilmenin yaşandığı Van Gölü'nde su miktarının eski rakamlara ulaşmasına dair umutları artırdı. Kış mevsiminde kar kalınlığının yüksek kesimlerde metreleri bulduğu havzada gelecek yılarda da beklenen yağışların düşmesiyle, barajların doluluk oranlarının yükselmesi ve yer altı su kaynaklarının iyileşmesi bekleniyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a değerlendirmelerde bulunan uzmanlar da umutlu konuşarak, daha fazla yağışa ihtiyaç olduğunun da altını çizdi.
İKİ YIL GEÇEN KURAKLIKLARDAN SONRA YAĞIŞLAR SEVİNDİYOR!
Yağışların bu sene kısmen de olsa iyi bir durumda olduğuna işaret eden Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “2022 yılında Mart ayıyla başlayan yağışlı bir dönem bizi sevindirdi. Çünkü 2020-2021 yılları havza açısından kurak bir dönem olarak kayıtlara geçmişti. Bu yılla birlikte başlayan yağışların kar şeklinde düşmesi ve süreklilik arz etmesi çok önem arz ediyor. Kar şeklinde düşen yağışlar toprağa sızdı. Yani o iki yıl toprakta kaybedilen su kısmen de olsa telafi edilmiş oldu. Yağışlar eğim yönünde bahar aylarıyla birlikte erimeye başladı ve akarsulara karıştı. Akarsular da barajların doluluk oranını olumlu yönde etkiledi.” dedi.
BARAJLARIN DOLULUK ORANI İYİ DURUMDA
Yağışların yeraltı kaynakları için de büyük bir önem arz ettiğini ifade eden Alaeddinoğlu, “Toprağa sızan yağışlar kaynakları besliyor ama bu olay hemen gerçekleşmez, çünkü bu süreç çok uzun süre zarfında gerçekleşir. Yüzeye çıkan su kaynakları da yine akarsuları besliyor. Tüm bunlar akışa geçtiklerinde bu kez de barajları besliyor. Dolayısıyla barajların doluluk oranı bu yıl geçen yıllarla kıyaslanmayacak kadar iyi bir durumda. Bu doluluk oranı devam da edecek. Düşen yağışlar toprağa sızdığı için yolculuk hala devam ediyor. Bunlar da tabi ki olumlu gelişmelerdir. Birkaç yıldır düşen yağışlar yetersizdi. Fakat sorun tek başına yağış değil, buharlaşma da büyük sorun. Havzaya düşen yağışla, havzanın kaybettiği su arasında bir dengesizlik var ve sürekli su kaybediyoruz. Genel anlamda baktığınız zaman zaten yağışlarda bir yetersizlik mevcut. Kar şeklinde düşen yağışların sanki çok yağış düşmüş gibi bir algı var. Orada da bir yanılma var. Geçen yıllara oranla yağışlar çok iyi ama halkın ihtiyacı olan yağışlar için yeterli olmadığını da rahatlıkla söyleyebilirim.” Şeklinde konuştu.
ALAEDDİNOĞLU: BU YIL HAVZA İÇİN AZ SORUNLU BİR YIL OLACAKTIR
Havaların soğuk ve kapalı geçtiğini belirten Alaeddinoğlu, buharlaşmanın da az olduğunu söyledi. Alaeddinoğlu, “Havzaya yeterince yağış düştü ve bu yağış akış şeklinde barajları besledi. Buharlaşma gerçekleşmediği içinde havzadaki su yerinde kaldığında barajların doluluk oranı da çok iyi bir seviye de. Ancak hava olaylarında net kararlar vermek çok zor ileri aylarda nasıl bir olayla karşılaşacağımızı bilmiyoruz. Böyle devam ederse bu yıl havza için az sorunlu bir yıl olacaktır. İklim değişikliği sonucu böyle bir şey bazı yıllar yağışlı ama bazı yıllarda peş peşe kuraklık olabilir. Değişmeyen tek şey sıcaklık ve her geçen gün sıcaklık artıyor. Havza bu yıl su ihtiyacını karşılayabilir ama yakın gelecekte ne olacağı konusundaki belirsizlik sürüyor.
YAĞIŞLAR BARAJLAR İÇİN UMUT OLDU!
Kentteki barajların mevcut durumlarıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Van Yüzüncü yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, “Barajlar geçen yıl tarihlerindeki en düşük seviyeye ulaştılar. Van Gölü Havzasındaki barajlar, hayati bir öneme sahip, çünkü son iki yıldır deri çayı ve zilan çayındaki İnci Kefali göçünü barajlar sayesinde sürdürüyoruz. Su debileri DSİ tarafından yapılan su takviyesiyle devam ettirebiliyoruz. Öte yandan barajlar tarım alanları için hayati bir öneme sahip. Dolayısıyla barajlardaki su seviyesinin düşmesi veya yeterli miktarda suyun bulunmaması hem çiftçileri için hem de balıklar için korkunç senaryoları gündeme getiriyor.” Dedi.
“DÜZENLİ OLARAK KAR YAĞIŞLI PERİYODLARIN GEÇMESİ GEREKİYOR”
Son dönemlerde yağan yağışlarla birlikte barajlardaki doluluk seviyesinin azda olsa arttığını söyleyen Akkuş, “Yakın zamandaki verilere baktığınız zaman su seviyesi belli bir miktar artmış durumda. Tabi, son yıllarda artan sıcaklıkla birlikte kuraklığın en çok etkilediği alanlardan biri olan barajlar, eski doluluk oranlardan halen çok uzaklar. Eski doluluk oranlarına kavuşmak için yine düzenli olarak kar yağışlı periyodların geçmesi gerekiyor. Ancak barajlardaki en ciddi sorunlardan birisi kalan suların tarımsal sulamalarda efektif kullanılamaması ve ciddi buharlaşmanın yaşanmasıdır.” İfadelerini kullandı.
“SU SEVİLERİNDE DE BELLİ BİR DÜZEYDE ARTIŞ OLDU”
Son yıllarda artan sıcaklık ve buharlaşma için tedbirlerin alınması gerektiğini belirten Akkuş, cümlelerini şöyle tamamladı: “Barajlardaki buharlaşmayı önleyici tedbirler düşünmemiz lazım. Yani barajların yüzey alanlarının kapatılması olabilir. Barajlardaki suyun sulamada etkili bir şekilde kullanılması lazım. Bu dönem kar yağışlarıyla birlikte su sevilerinde de belli bir düzeyde artış oldu. Bu durumun böyle devam etmesi içinde 3-5 kış mevsiminin yağışlı geçmesi gerekir. Geçen seneye oranla bu seneki yağışlar umut vericiydi diyebilirim ama yeterli değil. Bundan sonraki yıllarda da beklentimiz daha iyi olmasıdır.”
