ŞEHRİVAN HABER: SERCAN CANSIZ- ORHAN SAĞLAM
2020 yılının Mart ayında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan korona virüs salgını, tüm dünyayı kasıp kavurmaya devam ediyor. İki yıla yalındır etkisini dünyada, Türkiye’de ve Van’da sürdüren salgın, ekonomiye de felç etme noktasına getirdi. Tüm sektörleri olumsuz etkileyen pandemi salgını, en büyük zararı da esnaflara verdi. Özellikle Kapıköy Sınır Kapısının süreçten dolayı kapatılması Van esnafını ciddi anlamda olumsuz etkilerken, bazı sektörlerinde kapatılmasına neden oldu.
Hem İran pazarının büyük hareketliliğini kaybeden hem de kapanmanın olumsuzluğunu yaşayan Van’da yeni sürece rağmen esnaf o yıkımı atlatamazken ödenmeyi bekleyen borçlar esnafın en büyük derdi olmaya devam ediyor. Uzun bir aradan sonra kapıların tekrar açılması ve vaka sayılarının düşmesi kentte hareketlilik başlatsa da borç altında ezilen esnaf, Şehrivan’a yaptıkları açıklamalar da işlerin daha tam anlamıyla açılmadığına işaret ederek, sürecin toparlanması içinde zamana ihtiyaç olduğunu söyledi. Öte yandan Van’da koronavirüs vaka sayısının iyi durumda olmasına rağmen ülke genelinde konuşulan olası yeni dalgalar ve kapanma süreçlerinin Van’ın bir daha düzelmeyecek tahribatlar yaşanmasına neden olacağı endişesi yaşanıyor.
SÜREÇ NORMAL DEVAM ETSE DE ESNAFIN YÜZÜ HALEN GÜLMEDİ
Pandemiden sonra işlerin biraz da olsa açıldığına vurgu yapan esnaflardan Sedat Açıkel, durgunluğun devam ettiğinin altını çizerek şunları söyledi: “Üniversitelerin ve okulların açılmasıyla birlikte işlerde bir hareketlilik başlamıştı. Ancak son bir haftadır işlerde bir durgunluk var. Genel itibarıyla işler çok iyi değil. Yeni normalleşme adımları kapsamında 5 aylık bir zamandır kapatma olmadı. İnşallah bundan sonra da herhangi kapatma yaşanmaz. Gerçekten çok zor zamanlar geçirdik. Biriken kiraların ödemelerini şimdi yavaş yavaş ödemeye başladık ama çok zorlanıyoruz. Personel maaşlarını ödeyemeyen esnaflar vardı. Mecburi bir şekilde çıkarmalar oldu. Şuan işe alımlar başlamış. Yani hareketlilik var. Eskiye dönmek içinde yıllara ihtiyaç var. Kredi, kira ve normal elden alınan borçlar hemen kapanacak borçlar değildir.”
VAN’DA KALABALIK VAR AMA…
Esnafın içinde bulunduğu süreci Şehrivan’a değerlendiren Serhat Işık, “Korona virüs hayatımızı alt üst etti. Ekonomik anlamda zor zamanlardan geçiyorduk. Bunun üzerine birde virüs gelince elimiz kolumuz bağlı bir şekilde beklemek zorunda kaldık. Hafta sonu yasakları sonra üzerine 17 günlük tamamen kapanma yaşayan esnafa yeterli destekte gelmeyince kepenk indirilenler oldu. İşten çıkarmalar ve iflas edenler oldu. Diğer kalan kesim ise borçlarla hayatlarını devam ettirmeye çalıştı. Şuan yavaş yavaş düzelmeler oluyor ama esnafın istediği bir iş hareketliliği yok. Evet, okullarda açıldı ve tabi ki öğrencilerin kent ekonomisine büyük bir katkısı oluyor. Ancak henüz o hareketliliği kentte bulamadık. Turistler yeni yeni gelmeye başlıyor ve belki ilerdeki süreçte esnafın yüzü gülebilir. Görünürde ciddi bir kalabalık var, her yerde hareketlilik görülüyor olabilir ama çoğu da kuru kalabalıktan ibaret.” Dedi.
“BİR DAHA YAŞANACAK KAPANMA BİZİ BİTİREBİLİR”
Normalleşme kapsamında işlerini yürütmeye çalışan esnafların zor zamanlarının devam ettiğini belirten esnaflardan Derviş Hasanoğlu, “İşler çok kötü” dedi. Yüzlerinin bir türlü gülmediğini söyleyen Hasanoğlu, “Korona virüs bitti diyorlar ama işlerde düzelme gözükmüyor. Dolar aldı başını gitti. Halkın alım gücü kalmadı. Ekonomi desen batak bir şekilde devam ediyor. Bunlara baktığınız zaman işlerin iyi olduğundan söz etmek mümkün değil ki. Bu gidişat pek parlak değil, inşallah kapanmalar tekrar gelmez. Çünkü geçen sene de yaz aylarında durumlar iyiydi. Ancak kış mevsimi geldiğinde kapanmalar da gündeme geliyor. Buradan yetkili mercilere seslenmek istiyorum; esnafın durumu hiç iyi değil, süreç yine kötü devam ediyor. Destek anlamında da istedikleri alamayan esnaf, pandemi döneminde kepenk indirmeyle karşı karşıya gelmişti. Bir daha yaşanacak kapanma bizi bitirebilir.” İfadelerine yer verdi.
ESNAF YELMEN: DERDİMİZ BORÇLARIMIZI BİR AN ÖNCE BİTİRMEKTİR
Son olarak esnaflardan Aytaç Yelmen, şunları kaydetti: “2021-2022 okul sezonuna hızlı bir girişle başladık. Fakat geçmişte olan sorunlardan ötürü süreç çok da iyi gitmiyor. Kırtasiye sektöründe olan bütün arkadaşlar çek ve senetlerini herkes erteledi. Şuan bile bu borçlar karşılanmadı. Dolayısıyla sürecin daha iyi olması için herkes işini yapmalı. Misal kırtasiye market işi yapmıyorsa markette kırtasiye işini yapmasın. Zincir ve kurumsal marketler olduğu sürece bizim iş yapma şansımız kalmıyor. Derdimiz borçlarımızı biran önce bitirmektir. Herkes illa nasibini alacak, önemli olan kimsenin ekmeğine taş koymamak lazım. Yetkililerinde buna bir el atması lazımdı. Uzun bir dönem kapandık ve bizim açılmamamız da okullara bağlıydı.”
“İNSANLAR FAKİRLEŞTİKÇE FAKİRLEŞİYOR”
Cümlelerini sürdüren Yelmen, “Pandemi sürecinde okulların kapanması bizi daha fazla etkiledi. Süreç normal seyrinde devam etse de okulların açılmadığı bir dönemde bizim açılmamız bir şeyi değiştirmiyor. Zaten salgın döneminden de bir şey anlamdık. Çünkü bazı yerler kapalıyken bazı yerler açıktı. Her yer açıldıktan sonra da okullar yine açılmadı. En son süreçte okullar açıldı ve tam kendimizi toparlayacağız derken bu seferde fiyat artışlarından dolayı satış olmadı. İnsanlarda da alım gücü kalmayınca satışlar olmadı ve haliyle işlerde de hareketlilik başlamadı. İnsanlar hakikaten zor günler geçirdi ve öyle görünüyor ki daha da zor günler geçireceğiz. Bütün eşyalara yüzde 100 zam geldi. Alınan maaşlar yetmiyor. İnsanlar fakirleştikçe fakirleşiyor.”
