Türkiye’de ortalama hanehalkı büyüklüğü 3,30 kişi olurken, ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il 5,75 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak ilini 5,25 kişi ile Şanlıurfa ve 5,16 kişi ile Hakkari illeri izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,61 kişi ile Çanakkale oldu. Bu ili 2,66 kişi ile Tunceli ve 2,68 kişi ile Eskişehir illeri izledi. Denizli ise 2,95 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü ile 55. sırada yer aldı.

‘‘Van’da tek kişilik hanehalkı oranı azaldı’’
Tek kişilik hanehalkı oranının en düşük olduğu il yüzde 10,2 ile Diyarbakır oldu. Bu ili yüzde 10,4 ile Van, yüzde 10,5 ile Batman izledi. Aydın ise tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu 19. il oldu. Tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 28,7 ile Gümüşhane oldu. Bu ili yüzde 27,9 ile Tunceli ve yüzde 26,7 ile Giresun izledi.

Ortalama hanehalkı büyüklüğü azalıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu kapsamda 15-21 Mayıs olarak belirlenen Aile Haftası’na özel İstatistiklerle Aile, 2020 verilerini açıkladı.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek, 2020 yılında 3,30 kişiye düştüğü görüldü.

Yıllara göre ortalama hanehalkı büyüklüğü, 2008-2020

Türkiye’de 2020 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 5,75 kişi ile Şırnak oldu. Bunu 5,25 kişi ile Şanlıurfa ve 5,16 kişi ile Hakkari izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il 2,61 kişi ile Çanakkale olurken, bu ili 2,66 kişi ile Tunceli ve 2,68 kişi ile Eskişehir izledi.

İllere göre ortalama hanehalkı büyüklüğü, 2020

Tek kişilik hanehalklarının oranı arttı

2014 yılında %13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2020 yılında %17,9’a yükseldiği görüldü.

Hanehalkı tiplerine göre hanehalkı oranı, 2014-2020

Yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocukla tanımlanan tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında %67,4 iken 2020 yılında %65,2’ye geriledi. Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı 2014 yılında %16,7 iken, 2020 yılında %14’e düştü.

Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı 2014 yılında %2,1 iken, 2020 yılında %2,8’e yükseldi.

Tek kişilik hanehalkları oranının en yüksek olduğu il Gümüşhane

2020 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu ilin %28,7 ile Gümüşhane olduğu görülürken, bu ili %27,9 ile Tunceli ve %26,7 ile Giresun izledi. Tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise %10,2 ile Diyarbakır oldu. Bu ili %10,4 ile Van ve %10,5 ile Batman izledi.

Tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek ve en düşük olduğu ilk 10 il, 2020

Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2020 yılında %72,6 ile Osmaniye oldu. Osmaniye ilini %72 ile Gaziantep, %71,9 ile Adıyaman ve Kayseri takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise %53,7 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini %54,8 ile Gümüşhane ve %55,6 ile Artvin izledi.

Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek ve en düşük olduğu ilk 10 il, 2020

Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları

Türkiye’de 2020 yılında toplam hanehalklarının %9,7’sini tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının %2,2’sini baba ve çocuklardan oluşan, %7,5’ini ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.

Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2020 yılında %11,7 ile Bingöl olurken, bu ili, %11,5 ile Adana ve Malatya illeri izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise %7,1 ile Bitlis ve Ardahan, %7,2 ile Tokat oldu.

Toplam hanehalkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller, %9,2 ile Bingöl, %9 ile Adana ve %8,9 ile İzmir olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise %5 ile Ardahan, %5,5 ile Tokat, Bitlis ve Burdur oldu.

Baba ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller, %3,8 ile Kilis, %3,1 ile Malatya ve %3 ile Trabzon olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise %1,6 ile Nevşehir ve Bitlis, %1,7 ile Kayseri, Adıyaman, Tokat, Sinop ve Kars oldu.

Geniş ailelerde Hakkari başı çekiyor

Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2020 yılında %24,4 ile Hakkari olurken, bu ili %24,2 ile Şırnak ve %21,5 ile Batman izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise %9 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini %9,6 ile Çanakkale ve %10,1 ile Niğde ve Balıkesir izledi.

Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek ve en düşük olduğu ilk 10 il, 2020

Akraba evliliklerinin oranı %8,4 oldu

2020 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı %8,4 oldu. Akraba evliliği yapmış bireylerin %46,6’sının hala/dayı çocukları ile %27,2’sinin amca çocukları ile ve %26,2’sinin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.

2020 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla olduğu il %20,6 ile Mardin oldu. Bu ili %18,3 ile Şanlıurfa ve %17,1 ile Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise %1,1 ile Edirne oldu. Bu ili %1,5 ile Kırklareli ve %2 ile Çanakkale izledi.

2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin %5,9’unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek, 2015 yılında %4,8, 2020 yılında ise %3,8 olduğu görüldü.

Yıllara göre akraba evliliği oranı, 2010-2020

En fazla akraba evliliği Şanlıurfa’da gerçekleşti

2020 yılında gerçekleşen toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin, %15,1 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili, %13,7 ile Mardin ve %12,6 ile Muş izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu ilin ise %0,5 ile Kütahya olduğu, bu ili %0,6 ile Çanakkale ve Edirne illerinin izlediği görüldü.

Bireyleri en fazla aileleri mutlu etti

Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2020 sonuçlarına göre, 18 ve üzeri yaştaki bireyler arasında kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı %69,7 oldu. Erkeklerin %74,9’u kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini ifade ederken, bu oranın kadınlar için %64,5 olduğu görüldü. Kendilerini en fazla çocuklarının mutlu ettiğini belirten erkeklerin oranı %9,2 iken, kadınların oranı %20,7 oldu.

ADNKS sonuçlarına göre, 2020 yılında Türkiye’de toplam 22 milyon 750 bin 657 çocuk içerisinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 269 bin 202, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 80 bin 798, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 518 olduğu görüldü.

Bilişim teknolojileri kullanımı ve internet erişimi

Evden İnternete erişim imkânına sahip olan hanelerin oranı 2004 yılında %7 iken, 2020 yılında bu oran %90,7 oldu. Hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı %0,9’dan %45,1’e, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı %53,7’den %99,4’e yükseldi. Bununla birlikte İnternete bağlanabilen televizyon bulunma oranı ise 2013 yılında %7,3 iken 2020 yılında %33,8’e yükseldi.

Hanelerde bilişim teknolojileri ve İnternet erişimi bulunma oranı, 2004-2020

Geniş ailelerin %27,7’si yoksulluk sınırının altında yaşıyor

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60,0’ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2019 yılında %21,3 olarak gerçekleşti.

Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının %12,3’ünün, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının %20,3’ünün, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının %27,7’sinin, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise %14,1’inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.

Hanehalkları bütçelerinden en fazla payı konut ve kira harcamasına ayırdı

Hanehalkı bütçe araştırmasının 2019 yılı sonuçlarına göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %24,1 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı %20,8 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise %16,5 ile ulaştırma harcamaları aldı. Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise %2,2 ile sağlık, %2,5 ile eğitim hizmetleri ve %3,1 ile eğlence ve kültür oldu.

Harcama türlerine göre hanehalkı tüketim harcamalarının dağılımı, 2019

Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı %58,8

2019 yılında fertlerin %58,8’inin oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, %25,6’sının ise kiracı olduğu görüldü. Fertlerin %39,3’ünün 2019 yılında konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadığı, %36,9’unun sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. nedenlerle sorun yaşadığı ve %26,1’inin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadığı görüldü.

GIDA HATTI