Osmanlı’dan bugüne kadar mahallede yardımlaşma kültürünün belki de en güzel örneği halline gelen ‘Askıda Ekmek’ uygulaması Van’da yaygınlaşarak yaşatılmaya devam ediyor. Son dönemlerde büyük krizler yaşayan ve ekonomik darboğazdaki nüfusu daha da artan Van’da bu gelenek iyice yaygınlaştı. Pandeminin yarattığı tahribatlardan etkilen birçok aile bir tas çorba ve bir kuru ekmeğe muhtaç haline gelirken ‘Askıda Ekmek’ ve ‘Askıda Yemek’ gibi pek çok uygulama yardımlaşma kültürünü pekiştiriyor. Hem kentte yaşayanlar hem de kente sonradan gelen göçmen, mülteci ve diğer kesimlerden insanın yanında olan, ekmeğini bölen Vanlılar son dönemlerde sayısı her geçen gün artan bu kampanyalar ile düşkünlere çare olmak için yarışıyor. Ramazan’a yaklaşılırken yardımlaşmanın ve ihtiyaç sahiplerine el uzatmanın daha da önem kazandığı süreçte hem Askıda Ekmek hem de Askıda Yemek kampanyasının öncüsü olan kesimler Van halkına yardımlaşma çağrısında bulunuyor. Kızılay’ın geçtiğimiz günlerdeki çağrısından sonra Şehrivan’a konuşan Öz Pulatlar Fırını İşletmecisi Sinan Pulat ve Yetkin Yemek Fabrikası Genel Müdürü Veysel Yetkin, “Birlik olma zamanı” diyerek dayanışma çağrısı yaptı.
ASKIDA EKMEK İLE NİCE YOKSULLARIN KARNI DOYUYOR
Son dönemlerde askıda ekmek uyguaması kentte bir çok fırında yapılmaya devam ederken bu işin öncülerinden birisi olan Van’ın köklü fırını olan Öz Pulatlar’da bu gelenek en yoğun haliyle yaşanıyor. Van’ın ekmeğiyle ve fırıncılıktaki geçmişi ile ünlü fırında her gün onlarca vatandaş askıda ekmek kampanyasına katkı sunuyor. İhtiyaç sahiplerinin de ekmek kapısı haline gelen fırında veren el ile alan el arasında bir aracı görevi görülüyor. Üstelik askıda ekmek kampanyasına ek olarak Van’da son zamanlarda da Yetkin Yemek’in öncülük ettiği Van TSO, Kızılay gibi kuruluşların da içinde yer aldığı Askıda Yemek uygulaması hayata geçiriliyor. Destekçilerin katkısıyla ihtiyaç sahiplerine kapı kapı yemek ulaşırken Ramazan öncesi bu uygulama daha büyük bir anlam kazanıyor.
PULAT: ASKIDA EKMEĞİN GEÇMİŞİ UZUN
Öz Pulatlar Fırını İşletmecisi Sinan Pulat, “Bu fırını 2009 yılında kurduk. Yaklaşık 11 yıldır işletiyoruz. Ancak meslek temelimiz İstanbul’dan geliyor. Orada çalıştığımız zamanda da ‘Askıda Ekmek’ uygulamasına denk gelmiştik. Birkaç mekanda denk gelince araştırmaya başladım. Çok eski bir gelenek olduğunu hatta Osmanlı geleneği olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca şöyle açıklayabilirim; ‘Askıda Ekmek’ Osmanlıdan günümüze miras olarak bırakılmıştır. Ekmek almak için fırına giden vatandaşlar kendilerinin ihtiyacı kadar ekmek aldıktan sonra ihtiyaç sahiplerinin faydalanması için gönüllerinden geçen ekmek sayısının parasını ödeyip ekmekleri fırına bırakıyor. Fırın sahibi de fazladan ücretini aldığı ekmekleri askıya asarak ihtiyaç sahiplerine dağıtıyor. İhtiyaç sahibi vatandaşlar ise fırına geldiğinde ücret ödemeden ekmek alabiliyor. Bu uygulamada hayır yapan kişi ve hayrı alan kişi birbirini görmüyor ve böylelikle ihtiyaç sahibi kimselerin de gururu incinmemiş oluyor.” İfadelerini kullandı.
2015 YILINDAN BU YANA İHTİYAÇ SAHİPLERİ BU FIRININ YOLUNU TUTUYOR
Dükkanı açtıktan sonra birkaç ihtiyaç sahibi ailenin geldiğini aktaran Pulat, ilk başlarda kendi imkanlarıyla bu ailelere yardımcı olduklarını vurgulayarak şunları belirtti: “Ekmeğe ihtiyacı olan aile sayısı çok fazla ve bir kişinin bunlara yetişmesi ise imkansız. Bundan dolayı 2015 yılında bizde bu uygulamayı kullanmaya başladık. Van’da ilk bu uygulamayı biz başlattık. Ondan dolayı kısa süre içinde bu uygulama çok ses verince diğer fırınlarda yapmaya başladı. Şu anda Van’da bu uygulamayı kullanan birkaç fırında daha var. Amacımız herkesin yapması, çünkü duyarlı insan ve fırın sayısı artarsa o kadar çok aile bundan yararlanabilir. O yüzden bunun farkına varmak ve destek vermek çok önemlidir.” Şeklinde konuştu.
PULAT: “DUYARLI İNSAN ÇOK”
Ramazan aylarında ortalama 60 aileye ulaşabildiklerini dile getiren Pulat, şunları kaydetti: “Hayırlı günler dışında 25-30 aileye ulaşabiliyoruz. Ekmeğin miktarı ne kadar artarsa bizde ona göre gereken yerleri bilgilendiriyoruz. Ona göre de ailelere yardım ediyoruz. 2015 yılından bu yana ortalama 1,500 veya 2 bin aileye ulaşmışızdır. İnsanlar bu uygulama artık duyarlılık gösteriyorlar. İlk başlarda Askıda Ekmek uygulamasının ne işe yaradığını kimse bilmiyordu. Ondan sonra da müşteriler sabit olduğu için herkes bu uygulamayı öğrendi ve yardımda da bulunuyorlar. Herkes kendince bir hayırda bulunuyor. Bizim için sayı önemli değil, kimin gönlünden ne kopuyorsa o yardımda bulunuyor. Bazen ekmek sayımız eksilere de düşüyor. Bu seferde kendi cebimizden yardım ediyoruz. Ekmek fazla olunca da verdiğimiz sayının bir kısmını düşüyoruz. Bu konuda da duyarlı insan çok diyebilirim.”
“RAMAZANDA AÇ AİLE KALMASIN İSTİYORUZ”
Pandemiden önce kimsenin fırına gelip ekmek istemediğini söyleyen Pulat, “Ekmek ihtiyacı olan ailelerin pandemi de fırına gelip ekmek istediklerine şahit oldum. Daha önce biz tespit ederdik ve onlara ekmek götürürdük. Ancak şimdi ailelerin daha çok ihtiyacı var. Salgında daha da zor günler geçiren ailelere ne kadar ihtiyacı varsa günlük gelip götürmelerini sağladık. Diğer yıllara oranlara yüzde 40 bir artış var. Şimdi böyle bir durumda var. İhtiyacı olmayan ailelerde bazen gelip ekmek istiyordu. Onların yaptığı şey, sadece diğer ailelerin rızkını çalmak. Biz bunları da tespit ettik ve bununda önüne geçtik. Öte yandan Ramazan ayının yaklaşmasıyla herkesi sağduyu olmaya çağırıyorum. Yiyecek ve içecek sektöründeki insanlara seslenmek istiyorum. Sadece askıda ekmek uygulaması olmasın, bunun gibi birçok şey daha yapılsa her ailenin ihtiyacı karşılanır. Ramazanda aç aile kalmasın istiyoruz. Van’da ihtiyacı çok olan aile var. Bu uygulamalarda çok güzel, önemli olan farkına varmaktır. Özellikle yerel esnaflardan bu tür şeyler yapılmasını bekliyoruz.” Dedi.
YETKİN YEMEĞİN ‘ASKIDA YEMEK’ YARDIMLAŞMA UYGULAMASI DA BAŞLADI
Yetkin Yemek Fabrikası Genel Müdürü Veysel Yetkin, “Van’da yemek hizmeti veren Yetkin Catering, Kızılay ile birlikte ‘Askıda Yemek Van’ ismiyle sosyal sorumluluk projesini başlatmıştır. İhtiyaç sahibi ailelere sıcak yemek ulaştırmak ve bunun sürekliliğini sağlamak için yola çıktık. Projemizi belediyelere, sivil toplum kuruluşlarına ve iş adamlarına sunduk. Projemiz herkes tarafından olumlu karşılandı ve karşılanmaya devam ediyor. Bu projemizin asıl amacı dünya genelinde etkisini sürdüren Covid-19 salgınının ilimizde ki olumsuz etkilerini azaltabilmek, gönüllülerin desteğiyle içimizdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma bilincini yeniden uyandırmak ve bu düşünce ile ramazan ayını birlik ve beraberlik içinde karşılayabilmektir.” İfadelerini kullandı.
“SEN DE ASKIYA BİR YEMEK BIRAK”
Pandemi koşulları sebebiyle ilimizde iftar çadırı kurulması pek mümkün olmadığını vurgulayan Yetkin, şöyle devam etti: “Bu nedenle hijyenik koşullarda bulaş riskinin olmadığı bir sistemle yemek üretimi ve dağıtımı ihtiyacı doğmuştur. Yemek üretim tesisimiz ‘Covid-19 Güvenli Üretim Belgesi’ne sahip olup, yemek üretimini el değmeyen vakumlu sistemde tek kullanımlık ısıtılabilir ve 1 hafta saklanabilir kaplarda yapmaktayız. Bu doğrultuda hem sıcak yemek ihtiyacını karşılamakta hem de üretim ve dağıtımı hijyenik koşullarda sağlamaktayız. ‘Sen de Askıya Bir Yemek Bırak’ sloganıyla çıktığımız bu yolda başta ana sponsorumuz Özdağlar Orman Ürünleri Tic. Ltd. Şti olmak üzere birçok hayırsever projemize destek olmaya devam etmektedir. Birlik olma, birlikte var olma düşüncesiyle tüm vatandaşlarımızı yanımızda görmekten mutluluk duyarız.”
